DUKE PUNUAR P?R T? B?R? KOSOV?N ME NJ? ENERGJI M? EFIQENTE
Efi?ienca e shtuar e energjis? (EE) dhe energjia e rip?rt?ritshme (ER) jan? komponent? themelor? t? angazhimit t? Grupit t? Bank?s Bot?rore n? sektorin e energjis? dhe jan? tejet t? r?nd?sishme p?r t’i ndihmuar Kosov?s q? t? arrij? siguri m? t? madhe t? energjis?. Ky vend ka potencial t? madh p?r ta shtuar efi?ienc?n e energjis? dhe p?r t'i integruar burimet e rip?rt?ritshme n? kombinimin e saj t? furnizimit me energji. Megjithat?, meq? k?rkesa p?r energji ?sht? parashikuar t? rritet p?r afro 4.6% n? vit deri n? vitin 2020, nevoja p?r ta shtuar efi?ienc?n e energjis? po b?het gjithnj? e m? urgjente.
Banka Bot?rore ?sht? duke e mb?shtetur Kosov?n me an? t? n? vler? prej 31 milion? dollar?ve amerikan?, i cili synon ta reduktoj? konsumin e energjis? dhe p?rdorimin e karburanteve fosile n? nd?rtesat publike. P?rmes k?tij investimi, Banka gjithashtu e mb?shtet Kosov?n n? avancimin e mjedisit t? saj politik dhe rregullativ p?r energji t? rip?rt?ritshme dhe efi?ienc? t? energjis?.
Investimet n? efi?ienc?n e energjis? n? sektorin publik mund t’i ulin duksh?m shpenzimet e energjis?, duke krijuar hap?sir? fiskale p?r prioritetet zhvillimore t? tjera dhe duke e shtuar aft?sin? konkurruese dhe krijimin e vendeve t? pun?s. P?rvoja nd?rkomb?tare ka treguar se investimet n? efi?ienc?n e energjis? n? sektorin publik mund t? ndihmojn? n? katalizimin e tregjeve t? energjis? efi?iente, duke ua mund?suar qeverive q? t? udh?heqin duke krijuar shembull dhe duke u hapur rrug? p?rmir?simeve t? ngjashme n? sektorin privat.
Gjat? nj? vler?simi t? tregut n? Kosov? n? vitin 2013, Banka Bot?rore ka gjetur se sektorit i nd?rtimit p?rb?n 48% t? konsumit final t? energjis? dhe ka nj? potencial t? efi?ienc?s s? energjis? prej afro 44%. Nd?rtesat publike kan? shfaqur potencialin m? t? madh p?r kursim t? energjis?, me 38-47% n? nd?rtesat komunale dhe deri n? 49% n? nd?rtesat e qeveris? qendrore. Kursimet e tilla t? energjis? mund t’i kontribuojn? kursimeve t? konsiderueshme buxhetore p?r Qeverin? e Kosov?s dhe t? hapin rrug? p?r investime t? tjera t? nevojshme n? ekonomi.
Megjithat?, penges? kryesore p?r zhvillimin e energjis? s? rip?rt?ritshme si p?r sektorin publik, ashtu edhe p?r at? privat n? Kosov? ka qen? regjimi rregullativ i pazhvilluar dhe mungesa e t? dh?nave t? plota dhe t? besueshme p?r burimet e energjis?. Prandaj, avancimet rregullative, s? bashku me vler?simet e p?rzgjedhura dhe studimet e fizibilitetit p?r energjin? e rip?rt?ritshme, duhet t? mb?shteten n? fushat q? nuk mbulohen nga donator?t e tjer? dhe n? p?rputhje me planin p?r zhvillimin e energjis? s? rip?rt?ritshme n? Kosov?.
Qeveria qendrore dhe ajo komunale do t? p?rfitojn? nga n?p?rmjet shpenzimeve t? reduktuara t? energjis?, stokut t? nd?rtesave t? rinovuara dhe komfortit dhe funksionalitetit m? t? madh t? interierit. Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hap?sinor, Agjencia e Kosov?s p?r Efi?ienc? t? Energjis? dhe Zyra e Rregullatorit t? Energjis? t? gjitha do t’i zhvillojn? kapacitetet e tyre p?r t’i nxitur investimet e q?ndrueshme n? energji n? mbar? vendin.
Sektori privat i Kosov?s do t? p?rfitoj? edhe n? disa m?nyra. Nj? mjedis i p?rmir?suar rregullativ pritet ta leht?soj? licencimin m? t? shpejt? dhe hyrjen n? nj? treg m? t? madh p?r zhvillim t? energjis? s? rip?rt?ritshme. Furnizuesit dhe ofruesit e sh?rbimeve t? pajisjeve t? energjis? s? rip?rt?ritshme dhe energjis? efi?iente pritet q? t? p?rfitojn? nga rritja e k?rkes?s p?r sh?rbimet dhe mallrat e tyre. P?r shembull, me modernizimin dhe uljen e p?rdorimit t? energjis? nga ana e universiteteve dhe spitaleve, student?t dhe pacient?t do t? p?rfitojn? nga shkalla m? e lart? e komfortit dhe funksionalitetit si dhe nga ndotja e reduktuar e ajrit.