ľ¹ÏÓ°Ôº

N? maj 2018, kur nj? ekip pun?tor?sh hapnin kanale dhe shtronin kabllot e fibrave optike p?rgjat? rrug?s kryesore q? lidh nj? grup fshatrash, Gjovalin Loshi, teknik mjek?sor me nj? ordinanc? t? vog?l t? p?rgjithshme n? periferi t? Pjet?rshtanit, u befasua kur d?gjoi se objekti i tij sh?ndet?sor s? shpejti do t? lidhej falas me internet t? shpejt?.

"Nuk mundesha me besu kur m¡¯than? se kan? me na dh?n? internet falas, por ?sht? e v?rtet?," thot? Loshi q? ?sht? duksh?m i k?naqur q? tani p?rdor internetin p?r t? komunikuar - pa pages? - me pacient?t e zon?s dhe koleg?t n? nj? qend?r sh?ndet?sore aty pran?.

Tekniku mjek?sor Gjovalin Loshi, n? objektin sh?ndet?sor n? fshatin Pjet?rshtan, p?rdor internetin me shpejt?si t? lart? p?r t? folur pa pages? me pacient?t e zon?s dhe koleg?t e tij n? nj? qend?r m? t? madhe sh?ndet?sore n? af?rsi.

P?rve? k?saj strukture t? vog?l sh?ndet?sore, n? rrjetin falas t? internetit brezgjer? ?sht? lidhur edhe nj? shkoll? aty pran?, e cila sh?rben p?r m? shum? se 200 nx?n?s, duke e b?r? edhe Dukagjin Markajn, drejtorin e shkoll?s Anton ?etta, t? k?naqur me dhurat?n.

"Mungesa e internetit ?sht? katastrof?, nuk b?het asnj? pun?", thot? Markaj.

Ai v? n? dukje nj? ndryshim t? madh n? besueshm?rin? e internetit t? lidhjes aktuale brezgjer? n? krahasim me lidhjen e m?parshme, e cila behej me anten?. Kolegia e tij, Albana Jaka, m?simdh?n?se e biologjis? dhe kimis?, e cila ?sht? edhe koordinatorja p?r sigurimin e cil?sis? s? arsimit p?r shkoll?n, shpjegon r?nd?sin? e k?saj lidhjeje t? p?rmir?suar n? internet p?r shkoll?n.

"Tash, n? fillim t? vitit mund t¡¯i hedhim t? dh?nat p?r nx?n?sit e rinj n? sistemin e monitorimit t? Ministris? s? Arsimit, Shkenc?s dhe Teknologjis? n? Prishtin?, dhe pastaj t¡¯i p?rdit?sojm? n? m?nyr? periodike p?r p?rparimin e tyre", thot? Jaka.

"Gjithashtu, marrim raporte dhe informata elektronike p?r mund?sit? e trajnimit nga DKA-ja, dhe e p?rdorim internetin me p?rgatit materiale prezantimi p?r or?t m?simore", shton ajo.

Kjo shkoll? dhe qendra mjek?sore, s? bashku me disa qindra amvis?ri n? t? tri fshatrat, Pjet?rshtan, Dol dhe Kusar, u lidh?n me internetin brezgjer? nga nj? kompani private si pjes? e nj? iniciative pilot t? partneritetit publik privat nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik. Sipas skem?s, sektori privat stimulohet p?rmes bashk?-investimit publik p?r t? shtruar nj? rrjet me shpejt?si t? lart? q? lejon qasje p?r ?do familje n? nj? lokalitet pilot.

"Puna u krye me standarde nd?rkomb?tare. Kabllot u shtruan n? gypa n?ntok?sor?, dhe lidhjet u instaluan n? ?do amvis?ri t? zon?s,¡± thot? drejtori Markaj.

"Jemi shum? t? k?naqur. P?r 20 euro n? muaj marrim TV kabllor dhe nj? lidhje t? mir? interneti", thot? Ded? Gjini, shofer autobusi, i cili shpjegon se internetin e p?rdor vet?m p?r thirrje falas, kurse f?mij?t, q? i ka n? fakultet dhe n? shkoll?, p?rdorin internetin m? shum?.

Piloti n? Gjakov?, n? Kosov?n per?ndimore, ?sht? nj? nga shtat? projektet pilot p?r zgjerimin e rrjetit brezgjer? t? realizuara k?t? vit, nd?rkoh? q? shtat? projekte t? tjera pilot jan? ende n? zbatim. Zonat e zgjedhura p?r pilot?t, t? cilat mbulojn? 40 fshatra me m? shum? se 2700 amvis?ri, 34 shkolla dhe 16 institucione sh?ndet?sore, jan? lokalitete n? t? gjith? vendin t? p?rzgjedhura sepse kan? m? shum? se 100 amvis?ri q? nuk kan? qasje n? infrastruktur?n e telekomunikacionit brezgjer?.

Mbyllja e hendekut t? infrastruktur?s digjitale, s? bashku me zhvillimin e kapitalit njer?zor konkurrues n? ekonomin? digjitale, mbeten fusha prioritare ky?e p?r Qeverin? e Kosov?s.

Tashm?, shkolla ¡°Anton ?etta¡± do t? jet? e lidhur falas p?r pes? vitet e ardhshme me internetin kabllor me shpejt?si t? lart?, si pjes? e nj? iniciative pilot t? partneritet publiko-privat. N? k?t? foto: Drejtor i shkoll?s ¡°Anton ?etta¡±, z. Dukagjin Markaj.

Me p?rkrahjen e Bank?s Bot?rore, tashm? k?to projekte pilot jan? duke u zgjeruar. N? kuad?r t? , t? aprovuar n? korrik 2018 nga Bordi i Drejtor?ve t? Bank?s Bot?rore, m? shum? se 200 fshatra anemban? Kosov?s pritet t? lidhen n? rrjet brezgjer? me shpejt?si t? lart? deri n? vitin 2023, kurse shkollat dhe spitalet do t? lidhen falas p?r pes? vjet. ?sht? parashikuar se nga kjo nd?rhyrje do t? p?rfitojn? mbi 60,000 banor? rural?.

"N? bashk?punim me Bank?n Bot?rore, kemi realizuar nj? s?r? studimesh p?r njohjen e situat?s aktuale n? lidhje me infrastruktur?n brezgjer? n? Kosov?, nga aspektet teknologjike, financiare dhe afariste", shpjegon Agim Kukaj, udh?heq?s i Departamentit t? TIK-ut n? Ministrin? e Zhvillimit Ekonomik.

"Ky investim do ta pozicionoj? mir? Kosov?n p?r t? p?rfituar nga mund?sit? digjitale. M? shum? qytetar?, duke p?rfshir? banor?t e zonave t? n?n-sh?rbyera rurale, do t? ken? mund?si qasjeje n? tregjet e pun?s, burimet e reja t? dijes dhe sh?rbimet publike", shton Kukaj.

Marco Mantovanelli, Menaxher i Vendit i Bank?s Bot?rore p?r Kosov?n, pajtohet me k?t?.

"Projekti do t? thelloj? lidhjet e Kosov?s me ekonomin? globale, ?ka ?sht? kritike p?r rritjen dhe zhvillimin n? mbar? vendin".

P?rve? mbylljes s? hendek?ve t? infrastruktur?s brezgjer? n? zonat rurale, projekti do t? leht?soj? qasjen e kosovar?ve n? njohuri, informacion dhe sh?rbime, duke mb?shtetur zhvillimin e Rrjetit Komb?tar t? Hulumtimit dhe Edukimit (RRKHE) dhe nj? Programi t? Vet?dijesimit Digjital, dhe duke sh?njestruar posa??risht amvis?rit? n? zonat ku p?rmes projektit do t? shtrohet p?r her? t? par? lidhja fikse brezgjer?.

Edhe kolegjet dhe universitetet do t? p?rfitojn? nga zhvillimi i lidhshm?ris? p?rmes lidhjes me G?ANT-in, nj? rrjet q? nd?rlidh organizatat komb?tare t? rrjet?zimit t? hulumtimit dhe edukimit n? Evrop? p?rmes boshtit brezgjer? shum? t? q?ndruesh?m mbar?-evropian.

Projekti do t? realizoj? edhe Programin e Rinis? Online dhe Rritjes, i cili synon t? trajnoj? 2,000 t? rinj dhe t? reja zhvillim uebi front end, dizajn grafik dhe optimizimi i makin?s k?rkimore. Pritet q? me investime modeste n? trajnim, t? rinjt? e papun? dhe t? n?n-pun?suar, shum? prej t? cil?ve jan? nga zonat rurale, t? mund t? fitojn? t? ardhura p?rmes aktiviteteve t? pavarura online, madje edhe t? sigurojn? pun? me koh? t? plot? p?r her? t? par?.

Projekti KODE financohet me nj? kredi nga Asociacioni Nd?rkomb?tare p?r Zhvillim (IDA) i Grupit t? Bank?s Bot?rore, me kushte koncesionare. Financimi p?r k?t? projekt ka maturitet prej 25 vjet?sh, duke p?rfshir? nj? grejs-periudh? prej 5 vjet?sh.