ľ¹ÏÓ°Ôº

Geli?mekten olan ¨¹lkelerde 2000 y?l?nda 2 milyar olan kentsel n¨¹fusun 2030 y?l?na kadar iki kat?na ??karak 4 milyara ula?mas? ?ng?r¨¹l¨¹yor ve h?zl? ?ehirle?menin y?netilmesi geli?mekte olan d¨¹nyadaki bir?ok ¨¹lke i?in politika g¨¹ndeminin  en ?ncelikli maddelerinden birisi halinde gelmi?tir.

H?zl? ?ehirle?meden ne kazanabiliriz veya ne kaybedebiliriz? 

?ehirle?meyi iyi y?netebilen ¨¹lkeler i?in, y???n ekonomilerinin  sa?layabilece?i verimlilik art??? ve ge?im kaynaklar?nda ?arp?c? iyile?me potansiyeli  olduk?a umut vaat edici iken, ?ehirle?meyi y?netemeyen ¨¹lkeler i?in gecekondu b?lgelerinin geni?lemesi, trafik t?kan?kl?klar? ve yetersiz y???n ekonomileri ufuktaki kara bulutlar olarak g?r¨¹nmektedir.  

Son birka? on y?ll?k s¨¹re?te sadece birka? ¨¹lke s¨¹regelmekte olan kentle?me s¨¹re?lerini ekonomik b¨¹y¨¹meyi desteklemek de kullanm??lard?r ve bu ¨¹lkelerin gayri safi yurti?i has?la ve kentli n¨¹fus art??? parallellik g?stermektedir.

Bu ba?lamda, T¨¹rkiye en iyi performans g?steren ¨¹lkeler aras?nda yer almaktad?r.  Bug¨¹n bir?ok geli?mekte olan ¨¹lke ?ehirle?meden etkili bir ?ekilde yararlanan bir ¨¹lke olarak T¨¹rkiye¡¯yi incelemektedir. Ge?ti?imiz son birka? on y?ll?k d?nemde T¨¹rkiye ekonomik ve mek?nsal olarak dinamik ve sanayi a??s?ndan rekabet?i bir ¨¹lkeye d?n¨¹?m¨¹?t¨¹r.

1960 ile 2013 y?llar?n aras?nda T¨¹rkiye¡¯nin kentsel ekonomileri sanayi sekt?r¨¹n¨¹n GSYH¡¯yan katk?s?n?n y¨¹zde 17¡¯den y¨¹zde 23¡¯e ??kmas?na yard?mc? olmu?tur; hizmetler sekt?r¨¹n¨¹n katk?s? ?arp?c? bir ?ekilde y¨¹zde 26¡¯dan neredeyse y¨¹zde 64¡¯e y¨¹kselmi?tir; ve cari ABD$ baz?nda ki?i ba??na d¨¹?en GSYH 1980 ile 2012 y?llar? aras?nda 1.567 ABD$¡¯dan 10.666 ABD$¡¯na y¨¹kselmi?tir. Ge?ti?imiz on y?ll?k d?nemde, bu b¨¹y¨¹me yoksullu?u ?nemli ?l?¨¹de azaltmak i?in ihtiya? duyulan istihdam?n yarat?lmas?na yard?mc? olmu?tur. 

¡°Anadolu Kaplanlar?n?n Y¨¹kseli?i: T¨¹rkiye'de Kentle?me¡± isimli yeni bir D¨¹nya Bankas? Raporu T¨¹rkiye¡¯nin Kentle?me S¨¹recinin g?ze ?arpan ?zelliklerini incelemekte ve di?er ¨¹lkeler i?in ??kar?lan dersleri ?zetlemektedir.

Rapora g?re 1980¡¯li y?llar?n oralar?nda b¨¹y¨¹k?ehir belediye kanununun ve rejiminin Kabul edilmesi T¨¹rkiye¡¯nin yeni ortaya ??kan ?ehirler sisteminin ?nemli bir ?zelli?i olmu? ve ?ehirlerin ekonomik ayak izlerine uygun ?ekilde ve t¨¹m idari s?n?rlar?n? kapsayan bir ?ekilde planlanmas?n? ve y?netilmesini kolayla?t?rm??t?r. Ba?lay?c?  altyap?ya yap?lan ilk yat?r?mlar ve yerle?im planlamas?,  ¨¹lkenin en uzak b?lgelerine dahi  can damar? olan ticari faaliyetleri kolayla?t?rm??t?r.

T¨¹rkiye¡¯nin Kentle?me s¨¹rcinde Konut ihtiyac? her zaman ?nemli bir rol oynam??t?r.  ?zel sekt?r arac?l???yla artt?r?lan konut arz? ve ka?ak yerle?imlerde ya?ayan g??menlere sa?lanan aflar, konut stokunu artt?rm?? ve bir?ok d¨¹?¨¹k gelirli hanehalk? i?in  m¨¹lkiyet g¨¹vencesi sa?lam??t?r.

Bu ve di?er ?nlemler Anadolu Kaplanlar?n?n y¨¹kseli?ine katk?da bulunmu?tur. T¨¹rkiye¡¯nin ikincil ?ehirlerinin ge?ti?imiz on y?ll?k d?nemde yeni kurulan ?irketler ve kentsel n¨¹fus i?indeki pay? ¨¹? b¨¹y¨¹k ?ehrin ¨C?stanbul, Ankara, ?zmir- pay?n? ge?mi?tir.

Rapor ayn? zamanda ikinci nesil bir kentsel g¨¹ndem ortaya koymaktad?r. Bu yeni g¨¹ndem maliyetli ve verimsiz kentsel yay?lmalar? ?nlemek i?in daha g¨¹?l¨¹ kentsel mek?nsal planlama yap?lmas?n?; kentsel ula??m planlamas? ¨¹zerinde daha fazla odaklan?lmas?n?;  ?zellikle h?zl? b¨¹y¨¹yen ?ehirlerde trafik t?kan?kl?klar?n? azaltmak amac?yla toplu ta??maya ge?i?i kolayla?t?rmaya y?nelik i?in yat?r?mlar yap?lmas?n?; ve daha aktif kamuoyu isti?aresi yoluyla vatanda? kat?l?m?n? ve sosyal uyumu artt?rmaya y?nelik ?abalar?n uyumla?t?r?lmas?n? gerektirmektedir.

Hen¨¹z tamamlanmam?? olan bu g¨¹ndem ¨CT¨¹rkiye¡¯de ve geli?mekte olan d¨¹nyada- s¨¹rd¨¹r¨¹lebilir ?ehirler i?in etkili kentsel politikan?n ?neminin devam etti?ini vurgulamaktad?r.