Giri?imin ilk a?amas? Moldova ve T¨¹rkiye¡¯de uygulanacak projeleri i?eriyor
WASHINGTON, 27 Haziran 2024 ¨C D¨¹nya Bankas?, Avrupa ve Orta Asya b?lgesinde g¨¹venli, uygun maliyetli ve temiz enerji arz?n? sa?lamak i?in enerji verimlili?ini ?nemli ?l?¨¹de h?zland?rmay? ama?layan yeni ve iddial? bir b?lgesel giri?imi uygulamaya koydu?unu a??klad?. On y?ll?k bir d?nemi kapsayan "Avrupa ve Orta Asya¡¯da Enerji Verimlili?inin Artt?r?lmas? Program?¡± (E3 Program?) ile, yat?r?mlar?n ?mr¨¹ boyunca 63 teravat saat (TWh) enerji tasarrufu sa?lanmas? (bu ?svi?re¡¯nin y?ll?k elektrik ¨¹retimine e?de?erdir) ve CO2 emisyonlar?n?n 18,7 milyon ton azalt?lmas? ?ng?r¨¹lmektedir.
E3 Program? ile 1,46 milyar ABD$ tutar?nda D¨¹nya Bankas? finansman? sa?lanacak ve buna ek olarak 1,5 milyar ABD$¡¯l?k b?l¨¹m¨¹ ?zel sekt?r finansman? olmak ¨¹zere kamu, ?zel sekt?r ve kalk?nma sekt?r¨¹nden 2,4 milyar ABD$¡¯l?k finansman harekete ge?irilecektir. Ba?lang?? olarak sa?lanacak fonlar ?zel olarak d?rt ¨¹lkedeki enerji verimlili?i programlar? i?in ayr?lm??t?r ve 10 y?ll?k program s¨¹resi i?erisinde ba?ka ¨¹lkelerin de programa dahil olmas? beklenmektedir. Yat?r?mlar kamu tesislerini, konut binalar?n? ve konutlarda kullan?lan elektrikli cihazlar?, sanayi modernizasyonunu ve b?lge ?s?tma sistemlerinde yap?lacak geli?tirmeleri hedefleyecektir.
D¨¹nya Bankas?¡¯n?n Avrupa ve Orta Asya B?lgesinden Sorumlu Ba?kan Yard?mc?s? Antonella Bassani program ile ilgili olarak ?unlar? s?yledi: ¡°Enerji verimlili?ine yat?r?m yapmak, D¨¹nya Bankas?'n?n iklim de?i?ikli?inin en k?t¨¹ etkilerini ?nlemek amac?yla temiz ve verimli enerjiye ge?i?i h?zland?rma vizyonunun bir par?as?n? olu?turmaktad?r. Enerji verimlili?inin artt?r?lmas?, ba?ka kalk?nma ?ncelikleri i?in kullan?lmak ¨¹zere b¨¹t?e tasarrufu sa?layabilir ve yeni enerji arz? i?in gereken yat?r?m ihtiyac?n? ?nemli ?l?¨¹de azaltabilir. Verimli sistemler i?letme faaliyetlerini daha temiz ve daha rekabet?i hale getirir, evlerde enerji faturalar?n? d¨¹?¨¹r¨¹r, hava kirlili?ini azalt?r, karbon emisyonlar?n? azalt?r ve istihdam yarat?r.¡±
E3 program?, ulusal planlara dayal? olarak tekrarlanabilir ¨¹lke projeleri geli?tirecek ve s¨¹rd¨¹r¨¹lebilir finansmana eri?imi destekleyecektir. Program kapsam?nda ilk a?amada uygulanacak projeler aras?nda, T¨¹rkiye'de merkezi h¨¹k¨¹met binalar?n?n yenilenmesine y?nelik 300 milyon ABD$¡¯l?k D¨¹nya Bankas? finansman? ve Moldova'da ?zellikle e?itim tesisleri olmak ¨¹zere kamu binalar?n?n ve b?lgesel ?s?tma sistemlerinin yenilenmesine y?nelik sa?lanacak 54,5 milyon ABD$¡¯l?k finansman yer almaktad?r. Proje, Moldova - B¨¹y¨¹me, Dayan?kl?l?k ve Refah i?in F?rsatlar (M-GROW) program?ndan sa?lanan 5 milyon dolarl?k hibe ile desteklenmektedir. T¨¹rkiye, Moldova, Karada?, ?zbekistan ve ba?ka ¨¹lkelerde ilave a?amalar ve projeler planlanmaktad?r.
Zaman i?erisinde, E3 Program? ¨¹lkelerin kamu finansmanl? k¨¹?¨¹k ?l?ekli enerji verimlili?i programlar?ndan daha b¨¹y¨¹k ticari finansmanl? ulusal ?l?ekli programlara ge?i?lerini destekleyecektir. Kamu finansman?n?n kullan?m?, ticari finans?rlerin getirilmesi i?in gerekli yat?r?mlar?n g?sterimi, yeni i? modellerinin test edilmesi, yat?r?m risklerinin azalt?lmas? ve ticari finansman?n yan?nda hedefli s¨¹bvansiyonlar?n sa?lanmas? ¨¹zerinde odaklanacakt?r.
Avrupa ve Orta Asya b?lgesindeki onsekiz ¨¹lke halihaz?rda COP 28'de 2030 y?l?na kadar y?ll?k enerji verimlili?i art?? oranlar?n? ikiye katlamay? taahh¨¹t etmi? durumdad?r. Ancak b?lgede halen d¨¹nyan?n enerji a??s?ndan en verimsiz, karbon yo?unluklu ekonomilerinden baz?lar? bulunmaktad?r. E3 program?, enerji verimlili?i yat?r?mlar?yla ili?kili y¨¹ksek i?lem maliyetleri, kural ve standart eksikli?i ve genel fark?ndal?k eksikli?i gibi piyasa sorunlar?n?n ve davran?? de?i?ikli?i ihtiya?lar?n?n ele al?nmas?na yard?mc? olacakt?r. Program, politikalar? ve d¨¹zenlemeleri g¨¹?lendirecek, sa?lam kurum ve kurulu?lar geli?tirecek, g¨¹venilir veriler olu?turarak da??tacak, piyasa yeteneklerini geli?tirecek ve ?zel sermayeyi harekete ge?irecektir.
D¨¹nya Bankas?¡¯n?n B?lge Altyap? Direkt?r¨¹ Charles Cormier program ile ilgili olarak ?unlar? vurgulad?: ¡°Son d?nemde ya?anan enerji krizi, k?t do?al kaynaklar?n korunmas?n? ama?layan b¨¹y¨¹k ?l?ekli enerji verimlili?i ?nlemlerine duyulan acil ihtiyac? ?n plana ??karm??t?r. Enerji verimlili?i halen yeni enerji ¨¹retimi ile kar??la?t?r?ld???nda enerji ihtiya?lar?n? kar??laman?n en eri?ilebilir ve uygun maliyetli yoludur. Program?m?z?n temelinde, Avrupa ve Orta Asya'daki ¨¹lkelerin enerji verimliliklerini artt?rmalar?na yard?mc? olma konusundaki onlarca y?ll?k deneyimimiz yatmaktad?r. ?e?itlilik sergileyen bir b?lgede bulunmalar?na ra?men, bu ¨¹lkeler program?n ele al?nmas?na yard?mc? olaca?? bir?ok ortak engeli ve ulusal ?nceli?i payla?maktad?r ve b?lgesel bir a? arac?l???yla bilgi payla??m?na y?nelik bir platform olu?turmaktad?r.¡±
Program kapsam?nda, aralar?nda kendilerini bilgi al??veri?ine ve kapasite geli?tirmeye adayan uluslararas? finansal kurulu?lar?n ve don?r ortaklar?n ile kurulu?lar?n yer ald???, b?lgesel ve k¨¹resel kurulu?lardan olu?an bir koalisyon olu?turulacakt?r. B?lgesel a?, Enerji Sekt?r¨¹ Y?netim Yard?m Program?ndan (ESMAP) ba?lang??ta al?nacak 5 milyon ABD$ tutar?ndaki bir hibe ile finanse edilecektir. Bu b?lgesel a?, bilgi al??veri?i ve bilgi olu?turma i?in kolayla?t?r?c? bir rol oynayacak ve ¨¹lke yakla??mlar?n? koordine ederek uyumla?t?racakt?r. A??n ?ncelikli konular? aras?nda politika olu?turma ve uygulama, daha geni? ?l?ekte uygulanacak programlar?n tasar?m? ve enerji verimlili?i ?nlemlerinin ?l?¨¹lmesi ve do?rulanmas? yer alacakt?r.
E3 program?, enerji g¨¹venli?ini artt?rmak, enerjiye uygun maliyetli eri?imi ve temiz enerjiye ge?i?i desteklemek i?in k?sa s¨¹re ?nce uygulamaya konulan Avrupa ve Orta Asya Yenilenebilir Enerji ?l?eklendirme (ECARES) Program?yla paralel olarak i?leyecektir. ECARES program? temiz enerji arz? ¨¹zerinde odaklan?rken, E3 program? enerji talebini azaltmay? hedeflemektedir. Her iki programa kat?lmak isteyen ¨¹lkeler niyet mektubu sunmaya davet edilmektedir.
