ľ¹ÏÓ°Ôº

Skip to Main Navigation
publication20 Th¨¢ng 11 N?m 2024

Vi?t Nam 2045 N?ng cao v? th? th??ng m?i trong m?t th? gi?i thay ??i

L¨¤m th? n¨¤o Vi?t Nam c¨® th? hi?n th?c h¨®a m?c ti¨ºu tr? th¨¤nh qu?c gia c¨® thu nh?p cao v¨¤o n?m 2045? Tuy ???c coi l¨¤ m?t trong nh?ng qu?c gia h??ng l?i l?n nh?t nh? th??ng m?i to¨¤n c?u trong ba th?p k? qua, nh?ng t?c ?? t?ng tr??ng d?a v¨¤o xu?t kh?u hi?n t?i c?a Vi?t Nam ch?a ?? ?? ??t ???c m?c ti¨ºu ?¨®, v¨¬ ?? ??t m?c ti¨ºu ?¨®, t?ng tr??ng thu nh?p b¨¬nh qu?n ??u ng??i ph?i t?ng tr¨ºn ba l?n trong hai m??i n?m t?i. C?i c¨¢ch c? c?u v¨¤ t?ng c??ng ??u t? l¨¤ ?i?u ki?n c?n ?? chuy?n ??i sang n?n s?n xu?t c?ng nghi?p ch? bi?n ch? t?o v¨¤ d?ch v? ?em l?i gi¨¢ tr? gia t?ng cao h?n, nh?m th¨²c ??y ??t n??c v??n l¨ºn. B¨¢o c¨¢o nh?m t¨¬m hi?u c¨¢ch th?c Vi?t Nam ch¨¨o l¨¢i trong v? s? bi?n ??ng th??ng m?i to¨¤n c?u ?? n?ng cao v? th? tham gia trong c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC), ti?n t?i t?ng tr??ng b?n v?ng v¨¤ t?o vi?c l¨¤m ch?t l??ng cao, ?? tr? th¨¤nh n?n kinh t? thu nh?p cao.

 

N?n kinh t? Vi?t Nam ???c h??ng l?i t? th??ng m?i to¨¤n c?u nhi?u h?n h?u h?t c¨¢c qu?c gia

VN45 GVC F1 Vie
Ngu?n: T¨ªnh to¨¢n c?a c¨¢n b? Ng?n h¨¤ng Th? gi?i d?a tr¨ºn WDI, OECD, UNCTAD, Ng?n s¨¢ch C¨¢c-bon To¨¤n c?u. Ghi ch¨²: ??n v? trong m?i b?ng ???c bi?u th? trong d?u ngo?c ??n. T?ng xu?t kh?u l¨¤ t?ng xu?t kh?u h¨¤ng h¨®a v¨¤ d?ch v? n?m 2021. D¨°ng v?n ??u t? tr?c ti?p n??c ngo¨¤i (FDI) ???c ?o l??ng n?m 2022. Vi?c l¨¤m trong xu?t kh?u l¨¤ t? tr?ng vi?c l¨¤m trong n??c ?¨®ng g¨®p cho c?u n??c ngo¨¤i cu?i c¨´ng, bao g?m vi?c l¨¤m tr?c ti?p v¨¤ gi¨¢n ti?p. Gi¨¢ tr? gia t?ng trong n??c c?a h¨¤ng xu?t kh?u l¨¤ gi¨¢ tr? gia t?ng xu?t kh?u ???c t?o ra ? n?n kinh t? trong n??c (tr?c ti?p trong l?nh v?c xu?t kh?u) ho?c gi¨¢n ti?p, theo ?o l??ng n?m 2020. Kh¨ª th?i CO2 li¨ºn quan ??n xu?t kh?u l¨¤ t? tr?ng kh¨ª th?i CO2 trong t?ng xu?t kh?u tr? kh¨ª th?i CO2 trong t?ng nh?p kh?u, l¨¤ t? tr?ng t?ng l??ng kh¨ª CO2 ph¨¢t th?i c?a s?n xu?t, ?o l??ng n?m 2021.

 

C¨¢c g¨®i c?i c¨¢ch ch¨ªnh s¨¢ch chi?n l??c

N?m g¨®i c?i c¨¢ch ch¨ªnh s¨¢ch li¨ºn quan v?i nhau d??i ??y ???c cho l¨¤ c?n thi?t ?? Vi?t Nam n?ng cao v? th? tham gia c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC):

1. T?ng c??ng chi?u s?u h?i nh?p th??ng m?i

C¨¢c ch¨ªnh s¨¢ch th??ng m?i c?a Vi?t Nam ?? ?em l?i th¨¤nh qu?, bao g?m t? do h¨®a thu? quan m?nh m?, h¨¬nh th¨¤nh ???c m?ng l??i c¨¢c hi?p ??nh th??ng m?i r?ng kh?p, bao ph? ??n g?n 90% GDP to¨¤n c?u. M?c d¨´ v?y, trong b?i c?nh c?ng th?ng th??ng m?i to¨¤n c?u gia t?ng v¨¤ th? tr??ng ti¨ºu d¨´ng ?ang tr?i d?y ? ch?u ? mang ??n nhi?u r?i ro v¨¤ c? h?i l?n, Vi?t Nam c?n ?u ti¨ºn theo ?u?i h?i nh?p th??ng m?i khu v?c v¨¤ ?a bi¨ºn, ??ng th?i c?n t?ng c??ng chi?u s?u nh?ng hi?p ??nh hi?n c¨®. C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:

  • Kh?ng ch? c?t gi?m thu? quan m¨¤ c¨°n ph?i x? l? c¨¢c r¨¤o c?n phi thu? quan
  • T? do h¨®a th??ng m?i d?ch v? v¨¤ t?ng c??ng h?i nh?p khu v?c
  • Khai th¨¢c th? tr??ng c?a t?ng l?p trung l?u ?ang l?n m?nh ? ch?u ?
  • ?¨®ng vai tr¨° ch? ??ng nh?m ??nh h¨¬nh c¨¢c khu?n kh? th??ng m?i khu v?c v¨¤ to¨¤n c?u
  • T?ng c??ng chi?u s?u c¨¢c cam k?t v? th??ng m?i s?, h¨¤i h¨°a c¨¢c ti¨ºu chu?n, v¨¤ k?t n?i.

 

Chi?n l??c tham gia hi?p ??nh th??ng m?i t? do c?a Vi?t Nam v?n ch¨² tr?ng b? r?ng h?n l¨¤ chi?u s?u

VN45 GVC F2 Vie
Ngu?n: Ng?n h¨¤ng Th? gi?i s? d?ng DESTA, BCG. Ghi ch¨²: S? d?ng v¨¤ chi?u s?u c?a H?TMTD ???c ?o d?a tr¨ºn thang ?i?m t? 0 ??n 10, trong ?¨® 10 ngh?a l¨¤ kh? n?ng s? d?ng ho?c chi?u s?u l?n nh?t t¨ªnh theo ph??ng ph¨¢p lu?n c?a Dur v¨¤ ??ng s? (2012) v¨¤ BCG (2024). T? do h¨®a h¨¤ng h¨®a d??c t¨ªnh ?i?m d?a tr¨ºn m?c thu? quan gia quy?n hi?u qu? trong s? h¨¤ng h¨®a nh?p kh?u v¨¤ ??i t¨¢c H?TMTD. T? do h¨®a d?ch v? ???c t¨ªnh ?i?m d?a tr¨ºn s? l??ng c¨¢c lo?i d?ch v? ???c quy ??nh trong c¨¢c H?TMTD. B? r?ng l¨¤ ch? ti¨ºu v? c¨¢c ?i?u kho?n phi th??ng m?i ???c ??a v¨¤o (quy?n s? h?u tr¨ª tu?, l?u l??ng ??u t?, v.v.). Kh? n?ng th?c thi hi?u l?c ???c ?o l??ng d?a tr¨ºn th? m?nh c?a c¨¢c c? ch? gi?i quy?t tranh ch?p.

 

2. K?t n?i c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? trong n??c

C¨¢c doanh nghi?p n??c ngo¨¤i ?¨®ng g¨®p cho t?ng tr??ng th??ng m?i c?a Vi?t Nam m? m?c chi ph?i, l¨ºn ??n 73% kim ng?ch xu?t kh?u. M?c ?? tham gia c?a c¨¢c doanh nghi?p trong n??c v¨¤o c¨¢c chu?i cung ?ng to¨¤n c?u (GVC) gi?m t? 35% xu?ng c¨°n 18% trong giai ?o?n t? n?m 2009 ??n n?m 2023. K?t qu? l¨¤, Vi?t Nam ch? thu ???c ???c m?t ph?n nh? gi¨¢ tr? c?a kim ng?ch xu?t kh?u. ? th?i ?i?m n¨¤y, Vi?t Nam ph?i ch¨² tr?ng k?t n?i c¨¢c doanh nghi?p trong n??c v?i c¨¢c doanh nghi?p theo ??nh h??ng xu?t kh?u, nh?m c?ng c? n?n kinh t? trong n??c. Nh?ng h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:

  • C?i thi?n m?i tr??ng kinh doanh qua gi?m chi ph¨ª th? t?c h¨¤nh ch¨ªnh v¨¤ chuy?n ??i s?
  • Tri?n khai c¨¢c c? ch? to¨¤n di?n v? t¨¤i ch¨ªnh chu?i cung ?ng
  • Thi?t l?p ch??ng tr¨¬nh ph¨¢t tri?n nh¨¤ cung c?p

 

H?u h?t c¨¢c doanh nghi?p trong n??c c?a Vi?t Nam ch?a ???c k?t n?i v?i c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC)

VN45 GVC F3 Vie
Ngu?n: T¨ªnh to¨¢n c?a c¨¢n b? Ng?n h¨¤ng Th? gi?i d?a tr¨ºn kh?o s¨¢t doanh nghi?p. M?t doanh nghi?p ???c cho l¨¤ c¨® li¨ºn k?t v?i c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC) l¨¤ doanh nghi?p c¨® ¨ªt nh?t m?t trong nh?ng ??c ?i?m sau: c¨® tr¨ºn 10% v?n n??c ngo¨¤i, s? d?ng c?ng ngh? c?p ph¨¦p c?a n??c ngo¨¤i, tham gia xu?t kh?u (10% doanh s? tr? l¨ºn), tham gia nh?p kh?u. Nh?p kh?u ch? t¨ªnh cho c¨¢c doanh nghi?p trong c¨¢c l?nh v?c ch? t?o ch? bi?n. Quy m? doanh nghi?p ???c x¨¢c ??nh theo c¨¢c ti¨ºu ch¨ª ???c s? d?ng trong d? li?u kh?o s¨¢t doanh nghi?p c?a Ng?n h¨¤ng Th? gi?i (WBES), g?m nh? (5-19 lao ??ng), v?a (20-99 lao ??ng), v¨¤ l?n (100+ lao ??ng).

 

3. N?ng cao v? th? theo h??ng tham gia c¨¢c ho?t ??ng ?em l?i gi¨¢ tr? cao

M? h¨¬nh xu?t kh?u hi?n t?i c?a Vi?t Nam ch? y?u t?p trung ? kh?u l?p r¨¢p cu?i. D?ch v? ch? chi?m 12% t?ng kim ng?ch xu?t kh?u v¨¤ ch? 7% kim ng?ch xu?t kh?u h¨¤ng ch? t?o ch? bi?n. Ng??c l?i, d?ch v? ?¨®ng g¨®p ¨ªt nh?t g?p ??i cho kim ng?ch xu?t kh?u ? c¨¢c qu?c gia nh? H¨¤n Qu?c. Giai ?o?n ti?p theo ?¨°i h?i ph?i t?p trung h??ng ??n c¨¢c ho?t ??ng ?em l?i gi¨¢ tr? gia t?ng cao h?n, d?ch v?. C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:

  • X¨®a b? r¨¤o c?n th??ng m?i d?ch v?, bao g?m kh? n?ng ti?p c?n v?n
  • H?p l? h¨®a quy ??nh v? l?u chuy?n d? li?u
  • T?ng c??ng b?o v? s? h?u t¨¤i s?n tr¨ª tu?
  • Gi?m m?c ?? chi ph?i c?a doanh nghi?p nh¨¤ n??c trong c¨¢c l?nh v?c d?ch v? quan tr?ng nh? n?ng l??ng, t¨¤i ch¨ªnh v¨¤ vi?n th?ng.

 

Xu?t kh?u d?ch v? ? Vi?t Nam c¨°n h?n ch?

VN45 GVC F4 Vie

 

4. H¨¬nh th¨¤nh l?c l??ng lao ??ng k? n?ng cao

Vi?t Nam d?a v¨¤o lao ??ng c¨® k? n?ng th?p l¨¤m ??ng l?c tham gia c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC), nh?ng ?i?u n¨¤y ?ang tr? th¨¤nh m?t h?n ch? l?n. M?c d¨´ c¨¢ch l¨¤m ?¨® gi¨²p t?ng thu nh?p cho lao ??ng c¨® k? n?ng th?p (nh? c?ng nh?n l?p r¨¢p kh?u cu?i, nh?n vi¨ºn v?n h¨¤nh m¨¢y, c?ng nh?n c?t v¨¤ l¨¤m s?ch ng¨¤nh d?t), nh?ng l?i l¨¤m gi?m ??ng l?c n?ng cao k? n?ng. K?t qu? l¨¤ ch? c¨® 5% l?c l??ng lao ??ng trong c¨¢c l?nh v?c ch? t?o ch? bi?n hi?n nay ???c cho l¨¤ c¨® tay ngh? cao v¨¤ ch? c¨® 10% d?n s? c¨® b?ng c? nh?n. Nhu c?u ng¨¤y c¨¤ng l?n v? lao ??ng c¨® k? n?ng, nh?t l¨¤ trong c¨¢c l?nh v?c ch? t?o ch? bi?n th?m d?ng c?ng ngh?, l¨¤ d?u hi?u v? t¨¬nh tr?ng thi?u h?t k? n?ng gia t?ng. ?? ??y m?nh tham gia c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC), Vi?t Nam c?n ?u ti¨ºn n?ng cao k? n?ng cho l?c l??ng lao ??ng, ??ng th?i c?i thi?n h? th?ng ?¨¤o t?o v¨¤ nghi¨ºn c?u. C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:

  • Ph¨¢t tri?n l?c l??ng lao ??ng trong c¨¢c l?nh v?c ch? t?o ch? bi?n ?¨°i h?i k? n?ng cao
  • N?ng cao s? lao ??ng c¨® tr¨¬nh ?? sau ph? th?ng
  • ??u t? v? h? th?ng nghi¨ºn c?u v¨¤ gi¨¢o d?c STEM
  • T?ng c??ng h?p t¨¢c gi?a ??i h?c - doanh nghi?p

 

T¨¬nh tr?ng thi?u h?t k? n?ng trong c¨¢c l?nh v?c ch? t?o ch? bi?n th?m d?ng c?ng ngh? khi?n cho m?c l??ng tr?i ng¨¤y c¨¤ng cao h?n

VN45 GVC F5 Vie
Ngu?n: T¨ªnh to¨¢n c?a c¨¢n b? Ng?n h¨¤ng Th? gi?i d?a tr¨ºn kh?o s¨¢t l?c l??ng lao ??ng (TFS). Ghi ch¨²: M?c l??ng tr?i ???c ?o b?ng t? l? thu nh?p b¨¬nh qu?n th¨¢ng trong ng¨¤nh c?a ng??i c¨® tr¨¬nh ?? t? ??i h?c tr? l¨ºn so v?i ng??i c¨® tr¨¬nh ?? trung h?c ph? th?ng trong c¨´ng ng¨¤nh. Ch? t?o ch? bi?n c?ng ngh? cao th? hi?n m?c l??ng tr?i b¨¬nh qu?n theo ph?n lo?i ISIC c?p ?? 4: H¨®a ch?t, d??c ph?m, m¨¢y t¨ªnh, ?i?n t?, quang h?c v¨¤ thi?t b? ?i?n.

 

5. Chuy?n ??i sang n?n s?n xu?t gi?m th?i c¨¢c-bon v¨¤ ??m b?o kh? n?ng ch?ng ch?u

T?ng tr??ng trong c?ng nghi?p ch? t?o ch? bi?n v¨¤ xu?t kh?u c?a Vi?t Nam ph? thu?c nhi?u v¨¤o kh¨ª th?i c¨¢c-bon. L??ng kh¨ª th?i CO2 trong s?n xu?t c?ng nghi?p ch? t?o ch? bi?n t?ng cao g?p ba l?n t?c ?? t?ng tr??ng GDP trong ba th?p k? qua. C¨¢c ho?t ??ng xu?t kh?u t?o ra m?t ph?n ba t?ng l??ng kh¨ª th?i c?a Vi?t Nam, cao h?n c¨¢c qu?c gia trong khu v?c. Trong ?i?u ki?n h¨¤ng h¨®a m?i tr??ng ch? chi?m 2% kim ng?ch xu?t kh?u - thu?c d?ng th?p nh?t ASEAN - Vi?t Nam r?t c?n chuy?n ??i sang n?n s?n xu?t s?ch h?n ?? v?a ?¨¢p ?ng c¨¢c cam k?t v? kh¨ª h?u, v?a duy tr¨¬ ???c n?ng l?c c?nh tranh to¨¤n c?u, trong b?i c?nh nhu c?u v? s?n ph?m gi?m th?i c¨¢c-bon ?ang gia t?ng. N?ng l?c ng¨¤nh c?ng nghi?p ch? t?o ch? bi?n c?a Vi?t Nam c?ng t?p trung nhi?u ? c¨¢c ??a b¨¤n c¨® nguy c? v?i thi¨ºn tai c?ng nh? r?i ro bi?n ??i kh¨ª h?u. C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:

  • H? th?p r¨¤o c?n phi thu? quan v?i h¨¤ng h¨®a m?i tr??ng
  • ??u t? cho h? t?ng n?ng l??ng xanh
  • Tri?n khai c?i c¨¢ch gi¨¢ ?i?n v¨¤ ??nh gi¨¢ c¨¢c-bon k?t h?p v?i h? tr? c¨® m?c ti¨ºu trong qu¨¢ tr¨¬nh chuy?n ??i
  • N?ng cao kh? n?ng ch?ng ch?u v?i c¨¢c c¨² s?c kh¨ª h?u ? c¨¢c ??a b¨¤n ch? t?o ch? bi?n xu?t kh?u.

 

N?n s?n xu?t xu?t kh?u h¨¤m l??ng c¨¢c-bon cao c¨® nhi?u nguy c? v?i r?i ro kh¨ª h?u

 

VN45 GVC F6 Vie

 

C¨¢c ch¨ªnh s¨¢ch nh?m ??m b?o c? h?i ???c ph?n b? r?ng r?i. ?? chuy?n ??i sang n?n kinh t? thu nh?p cao theo h??ng bao tr¨´m v¨¤ c?ng b?ng, Vi?t Nam c?n t?p trung t?o thu?n l?i ??m b?o kh? n?ng d?ch chuy?n c?a ng??i lao ??ng, sao cho h? c¨® th? khai th¨¢c c¨¢c c? h?i vi?c l¨¤m m?i, ??ng th?i x¨®a b? nh?ng h?n ch? trong vi?c ti?p thu k? n?ng c?a sinh vi¨ºn c¨® ho¨¤n c?nh kh¨® kh?n, th?ng qua c?i thi?n v? cung c?p th?ng tin, h? tr? t¨¤i ch¨ªnh v¨¤ ?¨¤o t?o ngh?. M?ng l??i an sinh x? h?i ???c t?ng c??ng c?ng s? h? tr? ng??i lao ??ng trong nh?ng vi?c l¨¤m ?¨°i h?i k? n?ng th?p ch?u ?nh h??ng b?t l?i trong qu¨¢ tr¨¬nh n?ng cao v? th? tham gia c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC). C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:

  • N?ng cao kh? n?ng d?ch chuy?n c?a lao ??ng v¨¤ ??y m?nh c?i c¨¢ch ??ng k? c? tr¨² theo h? kh?u;
  • C?i thi?n kh? n?ng ti?p c?n v?i ?¨¤o t?o ngh? v¨¤ th?ng tin vi?c l¨¤m cho ng??i kh?ng c¨® vi?c l¨¤m
  • H? tr? cho nh?ng lao ??ng c¨® k? n?ng th?p v¨¤ nh?ng sinh vi¨ºn c¨® ho¨¤n c?nh kh¨® kh?n
  • C¨® c? ch? khuy?n kh¨ªch tr? em ngh¨¨o ti?p thu v¨¤ trau d?i k? n?ng.

 

Th¨¤nh c?ng tr??c ??y c?a Vi?t Nam c¨® ???c l¨¤ nh? c?ng cu?c c?i c¨¢ch m?nh m? - t? nh?ng c?i c¨¢ch th?i k? ??i m?i v¨¤o cu?i th?p k? 1980 cho ??n khi gia nh?p WTO v¨¤o ??u nh?ng n?m 2000 ¨C qua ?¨® ch?ng t? qu?c gia c¨® kh? n?ng chuy?n ??i. ?? tr? th¨¤nh n?n kinh t? thu nh?p cao v¨¤o n?m 2045, Vi?t Nam ph?i qu¨¢n tri?t tinh th?n c?i c¨¢ch m?nh m?, v?i n?m g¨®i ch¨ªnh s¨¢ch n¨ºu tr¨ºn. M?c d¨´ tr??c m?t c¨°n nhi?u kh¨® kh?n th¨¢ch th?c, nh?ng h¨¤nh ??ng quy?t li?t v¨¤ tri?n khai hi?u qu? l¨¤ c¨¢ch ?? t?o ?i?u ki?n cho Vi?t Nam gi?i ph¨®ng tri?t ?? ti?m n?ng kinh t? c?a qu?c gia nh?m c¨® ???c m?t t??ng lai th?nh v??ng.

 

T?ng h?p c¨¢c khuy?n ngh? ch¨ªnh s¨¢ch

VN45 GVC F7 Vie