WASHINGTON, 30. mart 2021. ¨C Ekonomije rastu?ih i zemalja u razvoju u regionu Evrope i centralne Azije ove godine ?e prema o?ekivanjima ostvariti rast od 3,6 procenata, zahvaljuju?i oporavku izvoza i stabilizaciji cijena industrijskih proizvoda, ?to djelimi?no neutrali?e ponovno rasplamsavanje pandemije krajem 2020. i skora?nje izbijanje novih slu?ajeva, navodi se u najnovijem, danas objavljenom izdanju a?uriranog ekonomskog izvje?taja Svjetske banke za region.
Umjeren rast u 2021. usljedi?e nakon kontrakcije od 2 procenta u 2020. zbog poreme?aja prouzrokovanih COVID-19. Ekonomski pad je bio manji od predvi?enog usljed oporavka Turske, koji je bio sna?niji od predvi?enog, i otpornosti Rusije, kao dvije najve?e ekonomije u regionu. Oporavak industrijske proizvodnje, pove?ana izvozna potra?nja, ve?e cijene roba i fiskalna i monetarna podr?ka doprinjeli su ostvarivanju ovakvog rezultata. Najte?e su pogo?ene ekonomije koje u velikoj mjeri zavise od usluga i turizma, imaju?i u vidu da su mjere socijalnog distanciranja i ograni?enja kretanja dovele do trajnijeg slabljenja.
O?ekuje se da ?e stopa regionalnog rasta dosti?i 3,8 procenata u 2022., kako efekti pandemije budu postepeno slabili a trgovina i investicije ubrzavale rast. Ovakvi izgledi su ipak veoma neizvjesni i rast mo?e biti ni?i ukoliko i??ezavanje pandemije potraje du?e nego ?to se o?ekuje; postoje ka?njenja u vakcinaciji, uslovi eksternog finansiranja se pogor?avaju usljed globalnog rasta kamatnih stopa ili pogor?anja raspolo?enja investitora, kao i usljed geopoliti?kih tenzija.
O?ekuje se da ?e pandemija poni?titi makar pet godina rasta prihoda po glavi stanovnika u nekoliko ekonomija u regionu i pove?ati broj siroma?nih, u velikoj mjeri usljed gubitka radnih mjesta. U cjelosti, uprkos oporavku rasta, oporavak bruto doma?eg proizvoda po glavi stanovnika u regionu je bla?i i ispod trenda prije pandemije.
"Pandemija i dalje baca sjenku na ekonomsku aktivnost u Evropi i centralnoj Aziji. Me?utim, dok se kreatori politika hvataju u ko?tac sa kratkoro?nim uticajima na zdravlje, obrazovanje i ekonomiju, trebalo bi da iskoriste priliku da se pozabave dugoro?nim izazovima podsticanja produktivnosti, izgradnje vitalnijeg privatnog sektora, unaprje?enja institucija i prelaska na zelenije i inkluzivnije ekonomije, sa manjom emisijom ugljika", ka?e Anna Bjerde, potpredsjednica Svjetske banke za region Evrope i centralne Azije.
Dobro upravljanje je ono ?to je od su?tinskog zna?aja za postizanje dugoro?nih ciljeva razvoja. Pandemija je naglasila potrebu za dobrim upravljanjem, s obzirom na zna?aj uloge koje su imale vlade ?irom svijeta kod ubla?avanja uticaja virusa na zdravlje, ekonomije i dru?tvo. Mjere su se kretale od ograni?avanja kretanja radi kontrole ?irenja zaraze do programa vakcinacije, paketa mjera pomo?i za za?titu pojedinaca i poslovnih subjekata od ekonomskih posljedica pandemije, kao i kreiranja na?ina za virtualno u?enje za milione ?kolske djece.
Dobro upravljanje u Evropi i centralnoj Aziji dobija na dodatnom zna?aju s obizrom na istorijski velike uloge koje imaju vlade u oblikovanju ekonomija. Potro?nje vlada u regionu ?ine skoro 40 procenata ekonomije i dr?avni sektor zapo?ljava vi?e od ?etvrtine najobrazovanije i najproduktivnije radne snage u regionu, gdje ?ene predstavljaju 57 procenata zaposlenih u javnom sektoru. A vjerovatno je i da ?e se uloga dr?avnog sektora u zemljama regiona dodatno pove?avati u predstoje?im godinama, rukovo?eno u velikoj mjeri potrebom za pro?irenje zdravstvene i dugoro?ne za?tite za stanovni?tvo koje stari, kao i zbog javne podr?ke za invervencijama vlade na smanjenju nejednakosti, i kao rezultat suo?avanja sa COVID-19, unaprije?enje sistema zdravstva i obrazovanja.
U posebnoj analizi Podaci, digitalizacija i upravljanje u Evropi i centralnoj Aziji, izvje?taj razmatra potencijlanu ulogu podataka i digitalizacije na unaprije?enju upravljanja u regionu.
?Kako bi se u?inkovito rje?avali izazovi koje je sa sobom donio COVID-19, unaprje?enje upravljanja nosi sa sobom jo? ve?i zna?aj u regionu¡°, rekla je Asli Demirg¨¹?-Kunt, glavna ekonomistica Svjetske banke za Evropu i centralnu Aziju. ?Digitalne tehnologije i revolucija podataka nude potencijal za pove?anje efikasnosti, transparentnosti, operativnosti i povjerenja od strane gra?ana, koje sve zajedno unaprije?uju kvalitet uprave.¡°
Podaci predstavljaju temelj za kvalitetnije dono?enje odluka, optimizaciju rada dr?avnih organa i djelotvorniju raspodjelu resursa, dok digitalizacija omogu?ava ja?anje ovih procesa i doprinosi ve?oj efikasnosti i transparentnosti.
Kako bi se pove?ao uticaj revolucije podataka, potrebna su pobolj?anja digitalizacije i koordinacije decentralizovanih sistema podataka koji postoje po institucijama. Kvalitet dr?avne uprave u sve ve?oj mjeri zavisi od stepena kori?tenja digitalnih alata i primjene tehnologije radi unaprje?enja upravljanja, pru?anja usluga i sveukupnog kapaciteta dr?ave. Vlade bi trebalo da primjene i podsticajne mjere kojima ?e pospje?iti uvo?enje i prilago?avanje informacionih sistema u javnoj upravi.
Revolucija podataka i digitalizacija tako?e pru?aju ?ansu za ja?anje poverenja kroz podsticanje efikasne saradnje izme?u vlada i civilnog dru?tva. Jedan od mehanizama koji najvi?e obe?ava za postizanje ovog cilja je instrument Vlada otvorenih podataka, koji smanjuje transakcione tro?kove skupljanja, analiziranja i distribucije podataka iz javnog sektora i omogu?ava sveobuhvatniji uvid u kvalitet uprave. Omogu?avanje otvorenog pristupa podacima vlade bi tako?e moglo da pomogne u sprje?avanju ?irenja dezinformacija i pogre?nih informacija preko dru?tvenih mre?a. Promovisanje mehanizma direktnih povratnih informacija izme?u gra?ana i vlade ne samo da unaprije?uje pru?anje usluga javnog sektora, ve? i izgradnju povjerenja i legitimiteta.
Ovdje mo?ete preuzeti izvje?taj.
Za vi?e informacija o prethodnim izdanjima Ekonomskih novosti za ECA, kliknite ovdje.
