Rastu?e ekonomije u Evropi i centralnoj Aziji tako?e su sna?no pogo?ene
WASHINGTON, 10. april 2022. ¨C Rat protiv Ukrajine i sankcije protiv Rusije poga?aju ekonomije ?irom planete, a o?ekuje se da ?e rastu?a i tr?i?ta zemalja u razvoju u Evropi i centralnoj Aziji ponijeti najve?i teret, navodi se u danas objavljenom Ekonomskom izvje?taju Svjetske banke za region.
Ekonomska aktivnost regiona opa??e za 4,1 posto ove godine, u odnosu na predratnu projekciju rasta od 3 posto, kako ekonomski ?okovi rata poja?avaju i dalje prisutne uticaje pandemije COVID-19. Ovo bi bio drugi ekonomski pad za dvije godine, i dostruko ve?i od pada izazvanog pandemijom tokom 2020.
O?ekuje se da ?e ekonomski pad Ukrajine biti procijenjenih 45,1 posto, iako ?e razmjere pada zavisiti od trajanja i intenziteta rata. Pogo?ena sankcijama bez presedana, ekonomija Rusije ve? je zapala u duboku recesiju, a proizvodnja ?e prema projekcijama opasti 11,2 posto u 2022.
?Razmjere humanitarne krize izazvane ratom su zapanjuju?e. Ruska invazija zadaje masivan udarac ukrajinskoj ekonomiji i nanosi ogromnu ?tetu infrastrukturi,¡° izjavila je Anna Bjerde, potpredsjednica Svjetske banke za region Evrope i centralne Azije. ?Ukrajini je odmah potrebna ogromna finansijska podr?ka, dok se bori da odr?i svoju ekonomiju i obezbijedi rad vlade kako bi podr?ala ukrajinske gra?ane koji se suo?avaju sa patnjom i bore sa ekstremnom situacijom.¡°
Rat poja?ava rastu?u zabrinutost u pogledu o?trog globalnog ekonomskog usporavanja, rastu?e inflacije i duga, kao i skoka siroma?tva. Ekonomski uticaj se prostire kroz razli?ite kanale, uklju?uju?i robna i finansijska tr?i?ta, trgovinske i migracione veze i negativan uticaj na poverenje.
Rat tako?e te?ko poga?a rastu?e i zemlje u razvoju u Evropi i centralnoj Aziji, regionu koji je ve? bio na pragu ekonomskog usporavanja ove godine zbog i dalje prisutnih efekata pandemije. Pored Rusije i Ukrajine, o?ekuje se da ove godine i Bjelorusija, Kirgistan, Moldavija i Tad?ikistan u?u u recesiju, dok su projekcije rasta smanjene za sve ekonomije zbog prelijevanja efekata rata, slabijeg rasta od o?ekivanog u euro zoni i berzanskih, trgovinskih i finansijskih ?okova.
Region uvozi oko 40 posto p?enice iz Rusije i Ukrajine, a zemlje centralne Azije i ju?nog Kavkaza uvoze oko 75 posto ili vi?e. Rusija je tako?e glavna izvozna destinacija za mnoge zemlje, dok doznake iz Rusije ?ine blizu 30 posto BDP-a u nekim zemljama centralne Azije (Kirgistan, Tad?ikistan).
?Rat u Ukrajini i pandemija jo? jednom su pokazali da krize mogu da izazovu rasprostranjene ekonomske ?tete i vrate godinama unazad dohodak po stanovniku i ostvarena razvojna dostignu?a,¡° ka?e Asli Demirg¨¹?-Kunt, glavna ekonomistica Svjetske banke za Evropu i centralnu Aziju. ?Vlade u regionu treba da oja?aju svoje makroekonomske rezerve i kredibilnost svojih politika sa ciljem suzbijanja rizika i djelovanja u slu?aju naru?enih trgovinskih i investicionih kanala; da oja?aju mehanizme socijalne za?tite radi za?tite najranjivijih grupa, uklju?uju?i i izbjeglice; i da o?uvaju fokus na unapre?enje energetske efikasnosti kako bi se obezbijedila odr?iva budu?nost.¡°
Duboka humanitarna kriza podstaknuta ratom je jedan od najsna?nijih efekata inicijalnog globalnog ?oka i vjerovatno ?e ostati jedna od najtrajnijih zaostav?tina konflikta. Talas izbjeglica iz Ukrajine u susjedne zemlje u?init ?e prethodne krize zanemarljivim. Kao rezultat toga, podr?ka zemljama doma?inima i izbjegli?kim zajednicama bi?e od presudnog zna?aja, a Svjetska banka priprema programe operativne podr?ke susjednim zemljama kako bi pokrile pove?ane finansijske potrebe zbog priliva izbjeglica.
Ratom podstaknut skok globalnih cijena nafte tako?e isti?e potrebu za energetskom bezbijedno??u kroz ve?e snabdijevanje energijom iz obnovljivih izvora i br?e projektovanje i primjenu obimnih mjera energetske efikasnosti.
Odgovor Grupacije Svjetske banke na rat u Ukrajini
Grupacija Svjetske banke brzo je reagovala da pomogne narodu Ukrajine. Od po?etka ruske invazije na Ukrajinu 24. februara, Grupacija Svjetske banke mobilisala je hitan finansijski paket od 925 miliona dolara za podr?ku Ukrajini. Ova podr?ka, koja ?e brzo biti ispla?ena, namijenjena je kao pomo? u isplati plata zaposlenima u bolnicama, penzija za stare i socijalnih programa za ranjive grupe. Brzo finansiranje je dio paketa podr?ke od 3 milijarde dolara koji Grupacija Svjetske banke priprema za Ukrajinu u narednim mjesecima. Invazija je ve? izazvala jednu od najve?ih izbjegli?kih kriza u Evropi od Drugog svjetskog rata. Grupacija Svjetske banke sagledava na?ine podr?ke izbjeglicama u zemljama doma?ina.
