WARSZAWA, 18 maja 2023 r. ¨C W obliczu trapi?cych Uni? Europejsk? (UE) wyzwa¨½ gospodarczych i presji inflacyjnej, Polska r¨®wnie? musi si? liczy? ze wzrostem liczby os¨®b ?yj?cych w ub¨®stwie ¨C tak wynika z opublikowanego dzisiaj raportu Banku ?wiatowego. Polska i inne kraje UE musz? wi?c prowadzi? starannie przemy?lan? polityk? makroekonomiczn?, aby trzyma? inflacj? w ryzach, a jednocze?nie zapobiega? dodatkowym wahaniom na rynkach finansowych i chroni? najubo?szych.
W swoim najnowszym cyklicznym raporcie gospodarczym po?wi?conym Unii Europejskiej zesp¨®? Banku ?wiatowego przygl?da si? aktualnej sytuacji i perspektywom gospodarczym pa¨½stw cz?onkowskich przez pryzmat w??czenia spo?ecznego. W raporcie podkre?lono, ?e w bie??cym roku nale?y si? spodziewa? gwa?townego spowolnienia wzrostu w UE, poniewa? wysoka inflacja i restrykcyjna polityka pieni??na wywieraj? niekorzystny wp?yw na aktywno?? gospodarcz?. Niezale?nie od ostatnio notowanych oznak pewnego z?agodzenia inflacji w wielu krajach UE, wska?niki inflacji utrzymuj? si? na wysokim poziomie, zw?aszcza w biedniejszych gospodarkach, szczeg¨®lnie je?eli chodzi o inflacj? cen ?ywno?ci. Pomimo nieustannego wsparcia fiskalnego, niekorzystny wp?yw wysokiej inflacji na realny rozporz?dzalny doch¨®d szczeg¨®lnie objawia si? w?r¨®d najubo?szych obywateli.
?Unijn? gospodark? czeka wiele wyzwa¨½¡± ¨C m¨®wi Gallina A. Vincelette, dyrektor Banku ?wiatowego na kraje UE.
?Wszyscy odczuwamy wzrost cen, lecz najbardziej uderza on w gospodarstwa domowe o niskich dochodach, kt¨®re lwi? cz??? ?rodk¨®w wydaj? na ?ywno?? i energi?. Obecny kryzys wysokich koszt¨®w utrzymania to wstrz?s, kt¨®ry wymaga ukierunkowanych interwencji i aktywnej polityki spo?ecznej prowadzonej z my?l? o ubo?szej i s?abszej cz??ci spo?ecze¨½stwa¡± ¨C dodaje Gallina A. Vincelette.
Rz?dz?cy kontynuuj? dzia?ania na rzecz ochrony gospodarki i obywateli przed kryzysem zwi?zanym z kosztami utrzymania, ale stosowane rozwi?zania r¨®?ni? si? w zale?no?ci od tego, jak silnie dany kraj odczuwa skutki inwazji Rosji na Ukrain? oraz jakimi ?rodkami dysponuje. W wi?kszo?ci przypadk¨®w wykorzystano nieukierunkowane wsparcie cenowe jak na przyk?ad kontrole cen oraz subsydia. S? to jednak instrumenty nieoptymalne, poniewa? zniekszta?caj? sygna?y cenowe dla konsument¨®w i producent¨®w. Rozmaite mechanizmy socjalne maj? kluczowe znaczenie dla ochrony gospodarstw domowych przed wieloma rodzajami ryzyka, jednak wci?? nie s? dostosowane do potrzeb najubo?szych i najs?abszych.
W przypadku Polski prognozuje si?, ?e pomimo takich mechanizm¨®w wsparcia jak tarcza antyinflacyjna, czternasta emerytura czy energetyczny dodatek os?onowy liczba ludno?ci zagro?onej ub¨®stwem pozostanie na poziomie od 1 do 2 punkt¨®w procentowych wy?szym ni? w 2021 r. Wsparcie socjalne w Polsce jest kierowane przede wszystkim do rodzin. Na tle ?redniej unijnej r¨®?nego rodzaju zasi?ki i dodatki rodzinne stanowi? znacznie wy?szy odsetek PKB i og¨®?u wydatk¨®w na zabezpieczenie spo?eczne ni? w UE (odpowiednio 3,8 proc. i 16,2 proc. w Polsce w por¨®wnaniu do 2,5 i 8,3 proc. ?rednio w UE). Dokonanie przetasowa¨½ w zakresie tych proporcji mog?oby pom¨®c skuteczniej wspiera? najbiedniejszych i najs?abszych.
Zmiana charakteru wsparcia fiskalnego na bardziej ukierunkowane pozwoli?aby skuteczniej dostosowywa? wydatki do dochod¨®w i podejmowa? dzia?ania na rzecz potrzebnej i od dawna oczekiwanej konsolidacji fiskalnej. Nie mo?na jednak dopu?ci? do tego, by konsolidacja fiskalna skutkowa?a spowolnieniem gospodarczym, jak mia?o to miejsce bezpo?rednio po globalnym kryzysie finansowym. Nale?y wi?c ogranicza? nieukierunkowane ulgi podatkowe, wzmacnia? administracj? fiskaln?, poszerza? baz? podatkow? i zmniejsza? dotacje do paliw kopalnych. Te kosztowne dotacje zwi?kszaj? bowiem popyt na szkodliwe dla ?rodowiska, wysokoemisyjne ?r¨®d?a energii, os?abiaj?c bod?ce motywuj?ce do oszcz?dzania energii, co jest sprzeczne z d?ugoterminowymi celami klimatycznymi. Kraje UE musz? odbudowa? bufory polityki makroekonomicznej, chroni?c jednocze?nie s?absze grupy spo?eczne przed wstrz?sami gospodarczymi w przysz?o?ci.
