TIRAN?, 17 tetor 2024 ¨C Rritja ekonomike e Shqip?ris? gjat? vitit 2024 pritet t? jet? e qendrueshme n? 3.3%, e nxitur kryesisht nga rritja e konsumit, sektorit t? turizmit dhe atij t? nd?rtimit, thuhet n? Raportin e Rregullt Ekonomik t? Bank?s Bot?rore p?r Ballkanin Per?ndimor, t? publikuar sot. P?r vitin 2025 kjo rritje parashikohet t? p?rshpejtohet me rit?m t? moderuar prej 3.4%.
Niveli i varf?ris? ka sh?nuar r?nie, nd?rsa pritet t? vijoj? prirja ul?se shkak t? rritjes s? t? ardhurave nga puna. Pun?simi ?sht? rritur, ve?an?risht n? sektorin privat, ku gjat? vitit t? fundit pagat jan? rritur mesatarisht me 12.7% n? t? gjith? sektor?t. Inflacioni po ulet gradualisht, nd?rsa t? ardhurat n? buxhet sh?nuan nj? rritje prej 8% deri n? muajin korrik.
N? vijim, parashikimi ekonomik i Shqip?ris? do t? jet? n? var?si t? rim?k?mbjes s? ekonomis? globale dhe ritmit t? zbatimit t? reformave strukturore. Aspiratat p?r an?tar?sim n? Bashkimin Evropian (BE) sh?rbejn? si nj? forc? orientuese p?r p?rparimin e m?tejsh?m t? vendit. Nj? rritje ekonomike m? e lart? k?rkon veprime t? shpejta p?r realizimin e reformave q? synojn? rritjen e produktivitetit, p?rmir?simin e klim?s s? biznesit dhe thellimin e integrimit t? Shqip?ris? n? tregjet nd?rkomb?tare.
Sipas raportit, rritja ekonomike n? Ballkanin Per?ndimor parashikohet t? p?rshpejtohet me rit?m t? moderuar gjat? vitit 2025, e nxitur kryesisht nga rritja e konsumit dhe investimeve, t? mb?shtetura nga rritja e fuqis? bler?se.
Banka Bot?rore parashikon q? norma e rritjes p?r gjasht? ekonomit? e Ballkanit Per?ndimor, Shqip?ris?, Bosnj? dhe Hercegovin?s, Kosov?s, Malit t? Zi, Maqedonis? s? Veriut dhe Serbis?, do t? arrij? n? 3.7% n? vitin 2025, q? p?rb?n nj? rishikim me 0.2 pik? p?rqindje m? t? lart? se sa vlera e parashikuar n? edicionin e pranver?s t? k?tij raporti. Rritja p?r vitin 2024 pritet t? arrij? n? 3.3%, ose 0.1 pik? p?rqindje m? e lart? se sa vler?simi n? raportin e m?parsh?m.
"Faktor?t e brendsh?m vijojn? t? mb?shtesin nj? p?rshpejtim m? rit?m t? moderuar t? rritjes ekonomike n? Ballkanin Per?ndimor. P?rve? k?saj, n? periudh? afatmesme, rim?k?mbja graduale e aktivitetit ekonomik n? Bashkimin Evropian pritet t? luaj? rol vendimtar n? forcimin e eksporteve t? rajonit," u shpreh Isolina Rossi, ekonomiste n? Bank?n Bot?rore dhe autore kryesore e raportit. "Pavar?sisht perspektiv?s pozitive, rajoni vijon t? mbetet i ekspozuar ndaj nj? s?r? rreziqesh, si rritja e ngadalt? ekonomike n? nivel global, kthimi i inflacionit s?rish n? nivele t? larta, pasigurit? politike dhe ngjarjet ekstreme t? motit."
Tabela 1. Perspektiva p?r Ballkanin Per?ndimor, 2021-26
(Rritja reale e PBB-s? n? p?rqindje)
"Integrimi ekonomik ?sht? nj? shtyt?s kryesor i rritjes p?r ekonomit? e vogla si ato n? Ballkanin Per?ndimor," tha Xiaoqing Yu, Drejtoresh? e Bank?s Bot?rore p?r Ballkanin Per?ndimor. "P?r t? mb?shtetur k?t? rritje ekonomike, vendet e rajonit duhet t? forcojn? tregtin? rajonale dhe me Bashkimin Evropian, t? reduktojn? koh?n e pritjes n? kufi dhe t? integrojn? sistemet e pagesave. Gjithashtu, adresimi i sfidave demografike dhe t? tregut t? pun?s k?rkon nj? fokus t? fort? n? zhvillimin e kapitalit njer?zor. P?rmir?simi i sistemeve arsimore dhe sh?ndet?sore ?sht? thelb?sor p?r t? avancuar nga statusi i ekonomive me t? ardhura t? mesme n? ekonomi me t? ardhura t? larta¡±.
Duke qen? se pothuajse nj? n? kat?r individ? nga Ballkani Per?ndimor aktualisht jetojn? jasht? vendit, menaxhimi m? i mir? n? nivel global i fuqis? pun?tore nga Ballkani Per?ndimor mund t? jet? nj? shtyt?s kryesor p?r zhvillimin ekonomik n? rajon. Ndon?se emigracioni mund t? sjell? sfida, si mungesa e fuqis? pun?tore n? vend, ai gjithashtu mund t? krijoj? mund?si t? qarta lidhur me p?rdorimin e emigracionit p?r p?rfitime ekonomike.
Sipas raportit, n?se menaxhohet n? m?nyr? efektive, migracioni mund t? ndikoj? pozitivisht n? zbutjen e varf?ris?, nxitjen e eksporteve dhe thithjen e investimeve, duke rezultuar n? k?t? m?nyr? n? krijimin e vendeve t? pun?s dhe transferimin e njohurive. P?r shembull, remitancat mund t? p?rmir?sojn? burimet financiare p?r familjet e emigrant?ve. P?rve? k?saj, kthimi i emigrant?ve t? kualifikuar mund t? sjell? nj? ¡°kthim t? trurit' n? vendet e tyre t? origjin?s, nd?rsa joshja nga paga m? t? larta jasht? vendit mund t? motivoj? arsimimin dhe rritjen e aft?sive p?r ata q? vendosin t? q?ndrojn?.
Me q?llim maksimizimin e p?rfitimeve nga migracioni, raporti rekomandon disa masa t? politikave p?r Ballkanin Per?ndimor:
- Zhvillimi i programeve t? trajnimit dhe mobilitetit t? aft?sive n? partneritet me vendet prit?se t? emigrant?ve dhe zgjerimi i marr?veshjeve dypal?she p?r sigurimet shoq?rore.
- P?rmir?simi i masave p?r mbrojtjen e emigrant?ve gjat? gjith? fazave t? migrimit me q?llim zbutjen e rreziqeve me t? cilat ata mund t? p?rballen dhe p?r t? nxitur kthimin e tyre n? vend.
- Leht?simi i procedurave p?r pjes?tar?t e diaspor?s p?r transferimin e kapitalit, ekspertiz?s dhe teknologjive t? avancuara.
- P?rdorimi i mjeteve digjitale dhe p?rmir?simi i mbledhjes s? t? dh?nave p?r q?llime t? nj? menaxhimi sa m? efektiv t? emigracionit dhe politik?b?rjes.
P?r m? shum? informacion dhe edicionet e m?parshme t? Raporitt t? Rregullt Ekonomik t? Ballkanit Per?ndimor, kliko k?tu.
***
Kontakt:
N? Vjen?: Filip Kochan, fkochan@worldbank.org
Beograd: Gordana Filipovic, gfilipovic@worldbankgroup.org
Prishtin?: Lundrim Aliu, laliu1@worldbank.org
Shkup: Anita Bozinovska, abozinovska@worldbank.org
Sarajev?: Jasmina Hadzic, jhadzic@worldbank.org
Tiran?: Ana Gjokutaj, agjokutaj@worldbank.org
