2014 y?l?nda b¨¹y¨¹me g?r¨¹n¨¹m¨¹, ABD¡¯de tahvil al?mlar?ndaki azalmaya duyarl?
WASHINGTON, 14 Ocak 2014 ¨C D¨¹nya Bankas? taraf?ndan yeni yay?nlanan K¨¹resel Ekonomik Beklentiler (GEP) raporuna g?re, d¨¹nya ekonomisinin bu y?l g¨¹?lenmesi, geli?mekte olan ¨¹lkelerdeki b¨¹y¨¹menin h?zlanmas? ve y¨¹ksek gelirli ekonomilerin de k¨¹resel finansal krizden be? y?l sonra nihayet kritik noktay? atlatmas? bekleniyor.
Y¨¹ksek gelirli ¨¹lkelerdeki h?zlanma ve ?in¡¯in devam edene g¨¹?l¨¹ b¨¹y¨¹me performans? geli?mekte olan ¨¹lkelerdeki b¨¹y¨¹menin sa?lamla?mas?n? sa?l?yor. Bununla birlikte, b¨¹y¨¹me beklentileri, y¨¹kselen k¨¹resel faiz oranlar? ve ABD Merkez Bankas?¡¯n?n b¨¹y¨¹k ?l?ekli parasal canland?rma ?nlemlerini geri ?ekmeye ba?lamas? ile birlikte sermaye ak??lar?nda ya?anabilecek olas? volatilite kar??s?nda k?r?lganl???n? korumaktad?r.
D¨¹nya Bankas? Grubu Ba?kan? Jim Yong Kim konu ile ilgili olarak ?unlar? s?yl¨¹yor: ¡°B¨¹y¨¹menin hem y¨¹ksek gelirli ¨¹lkelerde hem de geli?mekte olan ¨¹lkelerde g¨¹?lendi?i g?r¨¹lmektedir, ancak a?a?? y?nl¨¹ riskler k¨¹resel ekonomik toparlanmay? tehdit etmeye devam etmektedir. ?leri ekonomilerin performans? ivme kazan?yor ve bu durum ?n¨¹m¨¹zdeki aylarda geli?mekte olan ¨¹lkelerde daha g¨¹?l¨¹ b¨¹y¨¹meyi destekleyecektir. Yine de, yoksullu?un daha h?zl? bir ?ekilde azalt?labilmesi i?in, geli?mekte olan ¨¹lkelerin istihdam yarat?lmas?n? te?vik eden, finansal sistemleri g¨¹?lendiren ve sosyal g¨¹venlik a?lar?n? destekleyen yap?sal reformlar ger?ekle?tirmeleri gerekecektir.¡±
2013 y?l?nda y¨¹zde 2,4 olarak ger?ekle?en k¨¹resel GSYH art???n?n bu y?l y¨¹zde 3,2¡¯ye ??kmas?, 2015 ve 2016 y?llar?nda da y¨¹zde 3,5 olmas? bekleniyor1. Ba?lang??taki h?zlanman?n b¨¹y¨¹k oranda y¨¹ksek gelirli ekonomilerde g¨¹?lenen b¨¹y¨¹meyi yans?taca?? d¨¹?¨¹n¨¹l¨¹yor.
Geli?mekte olan ¨¹lkelerde 2013 y?l?nda y¨¹zde 4,8 olarak ger?ekle?en b¨¹y¨¹me oran?n?n, bu y?l her ne kadar ?nceden tahmin edilene g?re daha d¨¹?¨¹k olsa da y¨¹zde 5,3¡¯e y¨¹kselmesi, 2015 y?l?nda y¨¹zde 5,5 ve 2016 y?l?nda da y¨¹zde 5,7 olarak ger?ekle?mesi bekleniyor. Bu h?z 2003-07 ars?ndaki y¨¹kselme d?neminde ger?ekle?enden 2,2 puan daha d¨¹?¨¹k olsa da, daha yava? b¨¹y¨¹me bir endi?e kayna?? te?kil etmiyor. Bu fark?n neredeyse tamam? kriz ?ncesi s¨¹rd¨¹r¨¹lebilir olmayan turbo g¨¹?l¨¹ b¨¹y¨¹me s¨¹recinin so?umas?ndan, ?ok az? da geli?mekte olan ¨¹lkelerdeki b¨¹y¨¹mem potansiyelinin gev?emesinden kaynaklan?yor. Hatta, bu daha yava? b¨¹y¨¹me 1680¡¯lere ve 1990¡¯lar?n ba?lar?na g?re ?nemli ?l?¨¹de bir iyile?me temsil ediyor (y¨¹zde 60).
Y¨¹ksek gelirli ¨¹lkeler i?in, mali konsolidasyon ve politika belirsizlikleri sebebiyle b¨¹y¨¹menin ¨¹zerinde olu?an y¨¹kler hafifleyecek 2013 y?l?nda y¨¹zde 1,3 olarak ger?ekle?en b¨¹y¨¹menin bu y?l y¨¹zde 2,2¡¯ye, 2015 ve 2016 y?llar?nda da y¨¹zde 2,4¡¯e y¨¹kselmesine yard?mc? olacakt?r. Y¨¹ksek gelirli ¨¹lkeler aras?nda toparlanman?n en fazla oldu?u ¨¹lke, b¨¹y¨¹menin 10 ?eyrektir devam etti?i ABD¡¯dir. 2013 y?l?nda y¨¹zde 1,8 b¨¹y¨¹yen ABD ekonomisinin bu y?l y¨¹zde 2,8, 2015 ve 2016 y?llar?nda da s?ras?yla y¨¹zde 2,9 ve y¨¹zde 3,0 b¨¹y¨¹mesi beklenmektedir. ?ki y?ll?k daralman?n ard?ndan Euro b?lgesinde bu y?l y¨¹zde 1,1¡¯lik, 2015 ve 2016 y?llar?nda da s?ras?yla y¨¹zde 1,4 ve y¨¹zde 1,5¡¯lik b¨¹y¨¹me beklenmektedir.
D¨¹nya Bankas? K?demli Ba?kan Yard?mc?s? ve Ba? Ekonomisti Kaushik Basu bu konuda ?unlar? s?yl¨¹yor: ¡°K¨¹resel ekonomik g?stergelerde iyile?me g?r¨¹n¨¹yor. Ancak y¨¹zeyin alt?nda gizli olan tehlikeleri g?rmek i?in ?zellikle zeki olmak gerekmiyor. Euro b?lgesi resesyondan ??kt? ancak baz? ¨¹lkelerde ki?i ba??na d¨¹?en gelir halen d¨¹?¨¹yor. Geli?mekte olan ¨¹lkelerin 2014 y?l?nda y¨¹zde 5¡¯in biraz ¨¹zerinde b¨¹y¨¹mesini, baz? ¨¹lkelerin daha da iyi bir b¨¹y¨¹me performans? sergilemesini bekliyoruz ¨C?rne?in Angola y¨¹zde 8, ?in y¨¹zde 7,7, Hindistan y¨¹zde 6,2. Ancak bu ye?il filizlerin kahverengi an?za d?n¨¹?memesi i?in, politika statizinden ka??nmak ?nemli olacakt?r.¡±
Geli?mekte olan ¨¹lkeler, y¨¹ksek gelirli ¨¹lkelerden dengeleyici g¨¹? ile kar?? kar??yalar. Bir yandan y¨¹ksek gelirli ¨¹lkelerdeki g¨¹?lenme geli?mekte olan ¨¹lkelerin ihracat?na olan talebi artt?r?rken, di?er yandan artan faiz oranlar? sermaye ak??lar?n? k?s?tlayacakt?r. Rapor 2013 y?l?nda y¨¹zde 3,1 oran?nda artt??? tahmin edilen k¨¹resel ticaretin bu y?l y¨¹zde 4,6, 2015 ve 2016 y?llar?nda da y¨¹zde 5,1 b¨¹y¨¹yece?ini ?ng?r¨¹yor.
Bununla birlikte, zay?flayan emtia fiyatlar? ticaret gelirlerinde oynakl??a yol a?maya devam edecektir. Zirveye ula?t??? 2011 y?l?n?n ba?lar? ile son zamanlardaki en d¨¹?¨¹k seviyesine indi?i Kas?m 2013 aras?nda enerji ve g?da reel fiyatlar? s?ras?yla y¨¹zde 9 ve y¨¹zde 13 azal?rken, metal ve maden ¨¹r¨¹nlerinin fiyatlar?nda y¨¹zde 30¡¯luk bir d¨¹?¨¹? ya?and?. Emtia fiyatlar?ndaki bu a?a?? y?nl¨¹ bask?lar?n k?smen ilave arz? da yans?tacak ?ekilde devam etmesi beklenmektedir.
Kalk?nma Beklentileri Grubu Direkt?r Vekili ve raporun ba? yazar? Andrew Burns konu ile ilgili olarak ?unlar? s?yl¨¹yor: ¡°Y¨¹ksek gelirli ¨¹lkelerdeki g¨¹?lenen toparlanmay? olumlu kar??l?yoruz, ancak bu para politikas?n?n s?k?la?mas? ile birlikte bozulma risklerini de beraberinde getiriyor. Bug¨¹ne kadar parasal geni?lemenin kademeli olarak geri ?ekilmesi sorunsuz bir ?ekilde devam etti. Ancak faiz oranlar? ?ok h?zl? bir ?ekilde y¨¹kselirse, geli?mekte olan ¨¹lkelere sermaye ak??? bir ay y¨¹zde 50 veya daha y¨¹ksek oranda azalabilir. Bu durum potansiyel olarak daha fazla k?r?lgan ekonomilerin baz?lar?nda bir krize yol a?abilir.¡±
Geli?mekte olan ¨¹lkelere ?zel sermaye ak??lar? k¨¹resel finansal ko?ullara duyarl? olmaya devam etmektedir. G¨¹?lenen b¨¹y¨¹me ile birlikte y¨¹ksek gelirli ¨¹lkelerde para politikalar?n?n normale d?nmesiyle, k¨¹resel faiz oranlar?n?n yava? bir ?ekilde y¨¹kselmesi beklenmektedir. Finansal ko?ullar?n d¨¹zenli bir ?ekilde s?k?la?mas?n?n geli?mekte olan ¨¹lkelerdeki yat?r?mlar ve b¨¹y¨¹me oranlar? ¨¹zerindeki etkisinin ?l?ml? olmas?, geli?mekte olan ¨¹lkelerde sermaye giri?lerinin GSYH¡¯ya oran?n?n 2013 y?l?ndaki y¨¹zde 4,6 d¨¹zeyinden 2016 y?l?nda y¨¹zde 4,1¡¯e d¨¹?mesi beklenmektedir. Ancak, 2013 y?l?n?n ilkbahar ve yaz aylar?nda tahvil al?mlar?n?n azalt?lmaya ba?layabilece?i spek¨¹lasyonlar? kar??s?nda ya?and??? gibi, bu ayarlaman?n d¨¹zensiz bir ?ekilde ger?ekle?mesi halinde faiz oranlar? ?ok daha h?zl? bir ?ekilde y¨¹kselebilir. Piyasa tepkilerinin ciddiyetine ba?l? olarak, geli?mekte olan ¨¹lkelere sermaye ak??lar? birka? ay boyunca y¨¹zde 50 veya daha y¨¹ksek bir oranda azalabilir. B?yle bir senaryoda, y¨¹ksek d¨¹zeylerde cari a???? bulunan ¨¹lkeler, d?? bor? oran? y¨¹ksek ¨¹lkeler ve son y?llarda b¨¹y¨¹k ?l?¨¹de kredi geni?lemesi ya?ayan ¨¹lkeler ne k?r?lgan ¨¹lkeler aras?nda yer alacakt?r.
Rapor, ge?ti?imiz be? y?lda k¨¹resel ekonomiyi etkisi alt?na alan temel riskler azalmakla birlikte altta yatan zorluklar?n halen devam etti?ini belirtmektedir. Ayr?ca, geli?mekte olan ¨¹lkeler k¨¹resel finansal krize mali ve parasal canland?rma ?nlemleri uygulamaya koyarak cevap vermelerine ra?men, ?o?u ¨¹lkede kamu b¨¹t?elerinin ve cari dengelerin k?rm?z? alarm vermesi ile birlikte bu ?nlemlerin sa?lad??? imkanlar azalm??t?r.
Politika yap?c?lar art?k k¨¹resel finansal ko?ullarda ya?anan ?nemli ?l?¨¹deki s?k?la?maya nas?l cevap vereceklerine ak?l yormalar? gerekmektedir. Yeterli politika tamponuna ve yat?r?mc? g¨¹venine sahip olan ¨¹lkeler, sermaye ak??lar?ndaki azalmaya kar?? piyasa mekanizmalar?na, konjonkt¨¹rel makroekonomik ve ihtiyati politikalara bel ba?layabilirler. Manevra imkan?n?n daha s?n?rl? oldu?u di?er durumlarda ise, ¨¹lkeler finansman ihtiya?lar?n? azaltmak i?in mali politikalar? s?k?la?t?rmak veya daha fazla sermaye giri?i sa?lamak i?in faiz oranlar?n? artt?rmak zorunda kalabilirler. Yeterli d?viz rezervinin bulundu?u durumlarda bunlar d?viz kuru ayarlamalar?n?n h?z?n? ?l?mla?t?rmak i?in kullan?labilecek iken, do?rudan yabanc? yat?r?m i?in te?viklerin sa?lanmas? ve sermaye giri?i d¨¹zenlemelerinin gev?etilmesi sorunsuz bir ayarlamaya yard?mc? olabilir. Son olarak, g¨¹venilir reform g¨¹ndemleri, daha uzun vadeli g?r¨¹n¨¹m iyile?tirilerek, yat?r?mc? ve piyasa g¨¹veninin artt?r?lmas?nda ?nemli bir mesafe kat edilmesini sa?layabilir. Bu yabanc? yat?r?m da dahil olmak ¨¹zere daha g¨¹?l¨¹ yat?r?m ve orta vadede has?la art??? aras?nda verimli bir d?ng¨¹y¨¹ harekete ge?irebilir.
1 2005 sat?n alma g¨¹c¨¹ paritesi a??rl?klar? kullan?ld???nda, k¨¹resel b¨¹y¨¹me 2014, 2015 ve 2016 y?llar? i?in s?ras?yla y¨¹zde 3,7, y¨¹zde 3,9 ve y¨¹zde 4,0 olacakt?r.
B?lgelere Genel Bak??:
Do?u Asya ve Pasifik b?lgesindeki b¨¹y¨¹me h?z?, emtia gelirlerinin zay?flad??? ve yurt i?i a??r? ?s?nmaya kar?? uygulanan politika s?k?la?t?rmas?n?n ekonomik faaliyetleri k?s?tlad??? Endonezya, Malezya ve Tayland¡¯daki yava?layan b¨¹y¨¹menin bir yans?mas? olarak, ¨¹st ¨¹ste ¨¹?¨¹nc¨¹ y?l?nda da yava?layarak 2013 y?l?nda tahmini y¨¹zde 7,2 olarak ger?ekle?ti. Y?llard?r s¨¹rd¨¹r¨¹len geni?lemeci politikalar?n olu?turdu?u yurt i?i k?r?lganl?klar b?lge i?in bir olumsuzluk olu?turmaya devam etmektedir. ?in¡¯deki GSYH art???n?n 2014 y?l?nda yatay bir seyir izleyerek y¨¹zde 7,7¡¯de kalmas?, kald?ra? etkisinin azalt?lmas? ve politika ile uyar?lan yat?r?mlara daha az g¨¹venilmesi sonucunda takip eden iki y?lda y¨¹zde 7,5¡¯e d¨¹?mesi beklenmektedir. B?lge, ?in yat?r?mlar?ndaki d¨¹zensiz ??z¨¹lme ve k¨¹resel mali ko?ullardaki ani s?k?la?ma risklerine kar?? k?r?lgan bir durumdad?r. Emtia ihracat??lar? da emtia fiyatlar?nda beklenenden daha kesin d¨¹?¨¹?ler kar??s?nda k?r?lgan bir durumdad?r.
Y¨¹ksek gelirli Avrupa ¨¹lkelerine ihracat?n artmas? ve enerji ihra? eden Orta Asya ¨¹lkelerinde g¨¹?lenmenin devam etmesi ile birlikte, geli?mekte olan Avrupa ve Orta Asya b?lgesindeki b¨¹y¨¹me 2013 y?l?nda g¨¹?lenerek tahmini y¨¹zde 3,4¡¯e ula?m??t?r. Y¨¹ksek gelirli Avrupa ile g¨¹?l¨¹ ticaret ve finans ba?lant?lar? olan Orta ve Do?u Avrupa ekonomileri toparlanmadan en fazla yararlanan ¨¹lkeler olacakt?r, ancak daha g¨¹?l¨¹ ihracat?n sa?lad??? b¨¹y¨¹me ivmesi, devam etmekte olan bankac?l?k sekt?r¨¹ yeniden yap?land?rmas? sebebiyle zay?flayan i? talep, s?k?la?an uluslararas? finansal ko?ullar ve baz? ¨¹lkelerde devam etmekte olan veya planlanan mali konsolidasyon ile dengelenecektir. Bu bile?im 2014 y?l?nda b¨¹y¨¹meyi y¨¹zde 3,5 civar?nda tutacakt?r; 2015 ve 2016 y?llar?nda ise b¨¹y¨¹me oran? s?ras?yla y¨¹zde 3,7 ve y¨¹zde 3,8 olarak beklenmektedir. Riskler aras?nda Euro b?lgesinde veya Rusya¡¯da tekrar zay?flamaya d?n¨¹?, s?k?la?an k¨¹resel finansal ko?ullara kar?? yap?lacak d¨¹zensiz ayarlamalar ve emtia fiyatlar?nda daha keskin d¨¹?¨¹?ler yer almaktad?r.
2013 y?l?nda azalan k¨¹resel ticaret, s?k?la?an finansman ko?ullar? ve daha az destekleyici emtia fiyatlar? , Latin Amerika ve Karayipler b?lgesindeki bir?ok ¨¹lkeyi nispeten zay?f bir b¨¹y¨¹me ile ba? etmek zorunda b?rakm??t?r. ?zellikle Brezilya¡¯da olmak ¨¹zere i? talep art??? yava?larken, Meksika¡¯da ekonomik faaliyetler toparlanmaya ba?lam?? ve Panama Kanal?n?n geni?letilmesinin de deste?iyle orta Amerika¡¯da ihracat tekrar y¨¹kselmeye ba?lam??t?r. 2014 y?l?nda y¨¹zde 2,9 olarak tahmin edilen b?lgesel b¨¹y¨¹menin 2015 y?l?nda y¨¹zde 3,2¡¯ye, 2016 y?l?nda ise y¨¹zde 3,7¡¯ye y¨¹kselmesi beklenmektedir. Amerika Birle?ik Devletleri¡¯ndeki art??a ba?l? olarak Meksika¡¯n?n 2014 y?l?nda y¨¹zde 3,4, 2016 y?l?nda ise y¨¹zde 4,2 b¨¹y¨¹mesi beklenmektedir. B?lgeye ili?kin a?a?? y?nl¨¹ riskler aras?nda k¨¹resel faiz oranlar?nda d¨¹zensiz bir y¨¹kseli? ve emtia fiyatlar?nda uzun s¨¹recek ve daha derin bir d¨¹?¨¹? yer almaktad?r.
Orta Do?u ve Kuzey Afrika b?lgesinde yer alan geli?mekte olan ekonomilerdeki s?k?nt?l? durumun devam etmesi beklenmektedir. M?s?r¡¯daki siyasi ?alkant?, Tunus¡¯taki a?maz ve Suriye¡¯deki i? sava??n ?iddetlenmesi ve kom?u L¨¹bnan ve ?rd¨¹n¡¯e s??ramas? petrol ithal eden ¨¹lkelerdeki faaliyetleri zay?flatm??t?r. Ayn? zamanda g¨¹venlik sorunlar?, grevler, altyap? sorunlar? ve ?ran durumunda uluslararas? yapt?r?mlar petrol ihra? eden ¨¹lkeleri olumsuz etkilemi?tir. 2013 y?l?nda y¨¹zde 0,1 daralan b?lgesel ekonominin, belirsizliklerle kapl? g?r¨¹n¨¹mde zay?f kalmaya devam etmesi beklenmektedir. 2014 y?l?nda b?lge genelindeki b¨¹y¨¹menin y¨¹zde 2,8, 2015 ve 2016 y?llar?nda ise s?ras?yla y¨¹zde 3,3 ve y¨¹zde 3,6 oranlar?nda ger?ekle?erek k¨¹resel potansiyelin alt?nda kalmas? beklenmektedir.
G¨¹ney Asya b?lgesindeki b¨¹y¨¹me, Hindistan¡¯daki y¨¹ksek enflasyon, cari a??k ve kamu a??klar? kar??s?nda g?zlenen zay?f performans? yans?tan bir ?ekilde 2013 y?l?nda y¨¹zde 4,6 gibi ?l?ml? bir oranda ger?ekle?mi?tir. G¨¹?lenen d?? talep ve Hint rupisinin daha ?nceki de?er kayb? sebebiyle b?lgenin ihracat? son zamanlarda toparlanm??t?r. Y¨¹ksek gelirli ekonomilerdeki iyile?en ithalat talebi ve b?lgesel yat?r?mlar sayesinde b?lgesel b¨¹y¨¹menin 2014 y?l?nda y¨¹zde 5,7¡¯ye, 2016 y?l?nda ise y¨¹zde 6,7¡¯ye y¨¹kselmesi beklenmektedir. Ancak beklenen bu y¨¹kseli? makroekonomik istikrara, politika reformlar?n?n s¨¹rd¨¹r¨¹lmesine ve arz taraf? k?s?tlar?n?n azalt?lmas?nda kaydedilecek ilerlemeye ba?l? olacakt?r. Hindistan¡¯daki b¨¹y¨¹menin 2014-15 mali y?l?nda y¨¹zde 6¡¯y? ge?mesi, 2016-17 mali y?l?nda da y¨¹zde 7,1¡¯e ula?mas? beklenmektedir. G?r¨¹n¨¹mdeki ba?l?ca riskler mali reformlar?n ve politika reformlar?n?n yolundan ??kmas?, Afganistan, Banglade? ve Hindistan¡¯daki se?imler ile ilgili belirsizlikler, enflasyon beklentilerinin y¨¹kselmesi ve ABD¡¯deki tahvil al?m program?n?n azalt?lmas? kar??s?nda sermaye ak??lar?nda d¨¹zensiz bir ayarlama yap?lmas? yer almaktad?r.
Kayna?a dayal? g¨¹?l¨¹ yat?r?mlar?n deste?i ile Sahra Alt? Afrika b?lgesinde 2013 y?l?nda ekonomik b¨¹y¨¹me h?zlanm??t?r. B?lge genelinde reel GSYH art??? g¨¹?lenerek tahmini y¨¹zde 4,7 olarak ger?ekle?mi?tir. G¨¹ney Afrika d???nda b?lgenin di?er ¨¹lkelerinin ortalama b¨¹y¨¹me oran? y¨¹zde 6,0¡¯a ula?m??t?r. 2013 y?l?n?n ilk yar?s?nda petrol ihra? eden ¨¹lkeler (Angola, Gabon, Nijerya) aras?ndaki toparlanma zay?f olurken, ¨¹?¨¹nc¨¹ ?eyrekte G¨¹ney Afrika¡¯daki sanayi ¨¹retimi daralm??t?r. Sa?lam i? talebin, nispeten dayan?kl? DYY giri?lerinin ve d¨¹?en enflasyon oranlar?n?n b?lgesel b¨¹y¨¹meyi destekleyerek 2014 y?l?nda y¨¹zde 5,3¡¯e ve 2016 y?l?nda y¨¹zde 5,5¡¯e y¨¹kseltmesi beklenmektedir. B?lge y¨¹kselen k¨¹resel faiz oranlar?na nispeten duyars?zd?r; ancak emtia fiyatlar?nda beklenenden daha keskin ya?anabilecek d¨¹?¨¹?lere, meteorolojik ?oklar, yerel hasat ve g?da fiyatlar? ile ilgili i? risklere, siyasi ?eki?melere, kuzey Nijerya¡¯daki g¨¹venlik risklerine ve Gine k?rfezi boyunca ya?anabilecek olan ve sevkiyat maliyetlerini y¨¹kselterek b?lgesel ticareti aksatabilecek korsan sald?r?lar?na kar?? olduk?a k?r?lgand?r.
