UASHINGTON, 5 tetor 2023 ¨C Rritja ekonomike p?r tregjet n? rritje dhe ekonomit? n? zhvillim t? rajonit t? Evrop?s dhe Azis? Qendrore ?sht? rishikuar dhe ngritur n? 2.4% p?r vitin 2023, n? P?rdit?simin Ekonomik t? Bank?s Bot?rore p?r rajonin, t? publikuar sot.
Ngritja e rritjes reflekton parashikime t? p?rmir?suara p?r Ukrain?n e goditur nga lufta dhe p?r Azin? Qendrore, si dhe k?rkes?n e q?ndrueshme t? konsumator?ve n? Turqi dhe rritjen m? t? mir? se? pritej n? Rusi p?r shkak t? rritjes s? shpenzimeve qeveritare p?r transferet ushtarake dhe sociale. Duke p?rjashtuar Rusin? dhe Ukrain?n, prodhimi rajonal pritet t? rritet p?r 3% n? vitin 2023. Megjithat?, rritja mbetet e dob?t n? krahasim me mesataret afatgjata para pandemis?. P?rgjith?sisht, rritja n? gjysm?n e vendeve t? Evrop?s dhe Azis? Qendrore pritet t? jet? m? e ngadalt? ose t? mos ndryshoj? n? vitin 2023 krahasuar me vitin 2022.
Gjat? periudh?s 2024-2025, rritja pritet t? jet? 2.6% n? vit, kusht?zuar nga zgjerimi i dob?t n? Bashkimin Evropian (BE), q? ?sht? partneri m? i madh tregtar i rajonit, inflacioni i lart?, kushte m? t? shtr?nguara financiare dhe pasojat e pushtimit rus t? Ukrain?s.
¡°Goditjet e mbivendosura nga pushtimi rus i Ukrain?s, kriza e kostos s? jetes?s dhe risqet klimatike, po krijojn? sfida madhore n? Evrop? dhe Azi Qendrore,¡± tha Antonella Bassani, Z?vend?s Presidente e Bank?s Bot?rore p?r rajonin e Evrop?s dhe Azis? Qendrore. ¡°Nga shtetet k?rkohet nj? qasje e re p?r rigjall?rimin e rritjes s? produktivitetit, arritjen e rezultateve m? t? mira ekonomike dhe sociale, p?rmir?simin e aft?sive p?rballuese, si dhe p?r t¡¯i p?rshpejtuar p?rpjekjet p?r dekarbonizimin e ekonomis?.¡±
Megjithat? perspektiva p?r tregjet n? rritje dhe ekonomit? n? zhvillim n? Evrop? dhe Azi Qendrore kusht?zohet nga risqe. Inflacioni i lart? mund t? vazhdoj? n? mes t? luhatshm?ris? s? shtuar n? tregjet globale t? mallrave dhe rritjes s? ?mimeve t? energjis?. Tregjet financiare globale mund t? b?hen m? t? paq?ndrueshme dhe kufizuese p?r shkak t? shtr?ngimit t? kushteve t? financimit. Rritja globale p?r periudh?n 2020-2024 ?sht? m? e dob?t se n? ?do periudh? pes?vje?are q? nga viti 1990 dhe mund t? dob?sohet edhe m? tej.
¡°Deficitet fiskale jan? gjer?sisht t? pandryshuara k?t? vit pavar?sisht planeve t? m?parshme t? qeverive p?r t? zbatuar konsolidimin fiskal pas rritjeve t? m?dha t? shpenzimeve gjat? disa viteve t? fundit p?r shkak t? COVID dhe kriz?s s? kostos s? jetes?s,¡± tha Ivailo Izvorski, Kryeekonomist i Bank?s Bot?rore p?r rajonin e Evrop?s dhe Azis? Qendrore. ¡°Rritja e kostos s? plakjes s? popullsis?, pagesat m? t? larta t? interesit, investimet e nevojshme p?r zbutjen dhe p?rshtatjen ndaj klim?s, si dhe menaxhimi i krizave t? tjera t? mbivendosura, do t? vazhdojn? t? ushtrojn? presion mbi buxhetet e qeverive.¡±
Ekonomia e Ukrain?s ka gjasa t? rritet p?r 3.5% k?t? vit pas nj? tkurrjeje prej 29.1% n? 2022, viti kur Rusia e pushtoi vendin, fal? furnizimit m? t? q?ndruesh?m me energji elektrike, rritjes s? shpenzimeve qeveritare, mb?shtetjes s? vazhdueshme t? donator?ve, korrjeve m? t? mbara dhe ndryshimit t? rrug?s s? disa eksporteve p?rmes kufijve per?ndimor? t? vendit.
Turqia pritet t? rritet p?r 4.2% k?t? vit, duke reflektuar uljen e pasiguris? s? politikave dhe k?rkes?n e q?ndrueshme t? konsumator?ve. Megjithat?, rritja ka gjasa t? ngadal?sohet n? nj? mesatare prej 3.5% n? vitet 2024 dhe 2025 pasi k?rkesa e brendshme do t? ulet p?rball? rritjes s? normave t? interesit dhe konsolidimit gradual fiskal. N? Rusi, rritja e shpenzimeve qeveritare dhe konsumi ka gjasa t? rezultoj? n? rritje prej 1.6% n? vitin 2023, duke u dob?suar n? 1.3% n? 2024 dhe 0.9% n? 2025 p?r shkak t? kufizimeve t? kapaciteteve dhe ngadal?simit t? k?rkes?s konsumatore.
N? Azin? Qendrore, rritja pritet t? forcohet n? 4.8% k?t? vit dhe t? jet? mesatarisht n? 4.7% p?r vitet 2024 dhe 2025, duke supozuar se do t? zbutet inflacioni.
N? ndryshim, rritja n? Ballkanin Per?ndimor parashikohet t? ngadal?sohet n? 2.5% k?t? vit, me nj? rritje t? parashikuar deri n? 3.3% p?r vitet 2024 dhe 2025, duke reflektuar moderimin e presioneve inflacioniste, rim?k?mbjen graduale t? eksporteve dhe rritjen e shpenzimeve publike p?r projekte infrastrukturore t? mb?shtetura nga donator?t. N? vitin 2023, konsumi mbeti i qendruesh?m n? Shqip?ri, Kosov? dhe Mal t? Zi, i nxitur nga rim?k?mbja e turizmit, por u dob?sua n? Bosnj? dhe Hercegovin?, Maqedoni t? Veriut dhe Serbi p?r shkak t? k?rkes?s m? t? dob?t p?r eksporte nga BE-ja.
Tregtia m? e fort? dhe flukset m? t? m?dha t? parave dhe njer?zve kan? vazhduar t? mb?shtesin aktivitetin ekonomik n? disa ekonomi, ve?an?risht n? Azin? Qendrore dhe Kaukazin e Jugut. Armenia, Gjeorgjia dhe Taxhikistani vazhdojn? t? ken? performanc?n m? t? mir? t? rritjes n? k?t? rajon p?r t? dytin vit radhazi.
